Sunday, July 16, 2023

Y KHOA: LIÊN QUAN GIỮA TIỂU ĐƯỜNG VÀ BỆNH THẬN MÃN TÍNH


                               TRÁI THẬN VÀ ĐƠN VỊ LỌC NHỎ NHẤT NEPHRON


LỜI MỞ ĐẦU 

LỤC PHỦ NGŨ TẠNG ,..CƠ QUAN NÀO CŨNG LÀ NGƯỜI BẠN CHÍ CỐT HAY LÀ NGƯỜI NÔ LỆ TRUNG THÀNH NHẤT CHO TA NẾU TA NGHĨ RA TRÁI TIM ĐẬP KHOẢNG 100,000 NHỊP / NGÀY VÀ 2.5 TỶ NHỊP TRONG MỘT ĐỜI NGƯỜI

TRUNG BÌNH 1 NGƯỜI LỚN CÓ 5.6 LÍT SỰ TUẦN HOÀN LUÂN LƯU MÁU TRONG NGƯỜI LÀ NHỜ TRÁI TIM NẶNG NHỌC BƠM ĐẨY CHO TA LƯỢNG MÁU MÀ TRÁI TIM 1 NGƯỜI LÀM VIỆC TRONG MỘT ĐỜI NGƯỜI KHOẢNG 1 TRIỆU BARRELS (158 TRIỆU LÍT) CÓ KHẢ NĂNG ĐỔ ĐẦY 3 THÙNG super tanks LOẠI THÙNG CHỨA LOẠI LỚN NHẤT ...
CƠ THỂ CON NGƯỜI CÓ NHIỀU ĐIỀU QUẢ THẬT VĨ ĐẠI ĐỐI VỚI MẠNG SỐNG CHÚNG TA. CÒN NHIỀU ĐIỀU ĐỂ KỂ VỀ CÔNG TRÌNH CỦA CƠ QUAN NỘI TẠNG (NGOẠI TẠNG) CHO CON NGƯỜI
           BÊN CẠNH TƯỞNG NHỚ CÔNG ƠN SINH THÀNH DƯỠNG DỤC CỦA HAI ĐẤNG SINH THÀNH, ĐỐI VỚI CƠ THỂ CHÚNG TA PHẢI CÓ MỘT CÂU HỎI... LIỆU CHÚNG TA ĐÃ CÓ ĐỦ BỔN PHẬN BẢO VỆ SỨC KHỎE PHỤ GIÚP VỚI CÔNG VIỆC NẶNG NHỌC CỦA NHỮNG NGƯỜI "ĐẦY TỚ TRUNG THÀNH" CỦA TA CHƯA?

TƯƠNG TỰ NHƯ THẾ KHI NÓI VỀ 2 QUẢ THẬN CŨNG VẬY, CƠ QUAN BÀI TIẾT NÀY PHẢI 'È LƯNG' RA LỌC 200 LÍT MÁU HAY 40 VÒNG TUẦN HOÀN QUA THẬN TRONG 1 NGÀY

TẤT CẢ CƠ QUAN NÀO TỪ GAN, TIM, PHỔI, THẬN... CHO ĐẾN MỌI THỨ ĐỀU LÀ NHỮNG NGƯỜI BẠN THÂN QUAN TRỌNG VÀ VĨ ĐẠI TRONG CUỘC ĐỜI TA CẢ

***

VÀO BÀI

NẾU BẠN MẮC CHỨNG TIỂU ĐƯỜNG NHỚ YÊU CẦU BÁC SĨ THEO DÕI BỆNH THẬN


Bệnh thận mãn tính (chronic kidney disease-CKD) thông thường phá triển khá chậm và cho ít triệu chứng ban đầu cho ta đề phòng. Sự phát triển bệnh lý chậm như thế khiến nhiều người không đề phòng được chứng THẬN MÃN TÍNH (CKD) cho đến khi căn bệnh bắt chúng ta phải đi đến tình trạng LỌC MÁU hay ngay cả THAY THẬN để sống còn.


Như thế ngay từ lúc ban đầu bạn mắc chứng tiểu đường bạn phải đi kiểm soát đều đặn về THẬN. Điều này khá đơn giản cho bác sĩ thời gian đầu tiên do chỉ khám nghiệm MÁU và THỬ NƯỚC TIỂU mà thôi. Đi thử dò về bệnh thận sớm để nhận ra CKD càng sớm chừng nào tốt chừng đó do chữa trị đầu tiên sẽ sớm có công hiệu hơn là đến tình trạng trễ tràng phải LỌC MÁU hay THAY THẬN


Bệnh Thận Mãn Tính xảy ra khá thông thường với ai mắc chứng tiểu đường. Tỷ lệ 1 trên 3 người mắc tiểu đường thường gặp phải CKD. Tất cả HAI loại bệnh tiểu đường  TYPE 1 và TYPE 2) đều đưa đến bệnh thận mãn tính CKD

theo National Kidney Foundation (NKF) thì có tới 37 triệu người lớn tại Mỹ mắc phải chứng đau thận kinh niên CKD. Đi theo dõi và khám phá ra bệnh sớm có thể giúp ta rất nhiều. Bệnh tim là nguyên nhân hàng đầu của ca tử vong cho những ai mắc chứng thận kinh niên. Cũng theo cơ quan này Tiểu Đường và Cao Máu là 2 nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh thận kinh niên. Tương quan qua lại thì bệnh thận kinh niên cũng gây ra cao máu (high blood presure/ hypertension)


TẠI SAO TIỂU ĐƯỜNG GÂY RA BỆNH THẬN





Túi nang Bowman là một phần của nephron, một phần của thận của bạn. Nephron là đơn vị lọc của thận của bạn. Có khoảng 1 triệu nephron trong mỗi quả thận.  Mỗi đơn vị nephron đều có một cầu thận gồm các mạch máu rất nhỏ là khởi đầu của sự lọc.





Mỗi trái thận của chúng ta được cấu tạo từ hàng triệu bộ lọc rất nhỏ gọi là nephrons. Mỗi trái thận người lớn có khoảng 1 triệu nephrons. Do lượng đường cao trong máu như thế theo thời gian nó làm hỏng các mạch máu ở thận cũng như phá các nephron nói trên khiến thận không còn hoạt động tốt như bình thường. Nhiều người mắc bệnh tiểu đường dĩ nhiên hay bị song song chứng huyết áp cao (hypertension), hai chứng này đều gây hại cho thận.


Bệnh thận mãn tính có nhiều thời gian để phát triển và cái khó là it dấu hiệu hoặc triệu chứng sớm nào trong giai đoạn đầu cho ta đề phòng. Chúng ta sẽ không biết mình bị CKD trừ khi có bác sĩ khám thường xuyên cho bạn.


LÀM SAO CHÚNG TA GIỮ TRÁI THẬN MẠNH KHỎE


Hai trái thận quả thật là hai người bạn mệt nhoài phục vụ cho thân thể chúng ta nếu ta nghĩ đến nhiệm vụ của hai người bạn này mỗi ngày phải lọc tới 200 lít máu cho ta. Nếu dung lượng trung bình người lớn khoảng 5 lít máu thì hai người bạn này phải lọc tới 40 vòng tuần hoàn máu qua thận để cho ta không còn cặn bã nào trong máu. Nói thế chúng ta cũng không phụ các cơ quan khác. Từ tim phổi gan ...cho đến da thịt...chúng là người bạn trung thành nhất trong đời ta.

Bạn có thể giữ thận làm việc tốt và có sức khỏe cho chúng bằng cách cố gắng GIỮ LƯỢNG ĐƯỜNG MÁU TỐT, HUYẾT ÁP TỐT (dưới 140/90)  VÀ LƯỢNG CHOLESTEROL TỐT (cholesterol xấu LDL dưới 100mg/DL- cholesterol tốt HDL phải trên 40mg/DL)

 Giữ được điều này rất quan trọng do nó còn giúp ích cho trái TIM chúng ta được khỏe cũng như bảo vệ cho mạch máu chúng ta. Cao đường, cao máu cao cholesterol là nguyên nhân hàng đầu gây BỆNH TIM và ĐỘT QUỴ


TIỀN TIỂU ĐƯỜNG và BỆNH THẬN


Nếu chúng ta bị tiền tiểu đường, hành động ngăn ngừa tiểu đường loại HAI là bước quan trọng để ngừa bệnh thận. Nghiên cứu cho thấy thừa cân lượng có nguy cơ mắc tiểu đường loại HAI cao hơn như thế chúng ta nên làm sao giảm 5 cho tới 7% trọng lượng cơ thể mình (10 đến 14 pound cho ai cân nặng 200 pound). Chúng ta muốn vậy phải ăn uống lành mạnh và tập thể dục thể hình khoảng 150 phút ít nhất cho mỗi tuần lễ. Thay đổi cách sống cũng giúp chúng ta chống được tiểu đường loại HAI


TIỂU ĐƯỜNG LOẠI 2 LÀ GÌ?


Ngang đây chúng ta cũng cần nhắc loại Tiểu Đường loại HAI


Như chúng ta biết, insulin là hormone do tụy tạng tạo ra. Nó là “chìa khóa” giúp đường vào máu rồi thâm nhập vào từng tế bào trong cơ thể chúng ta để tạo ra năng lượng hàng ngày. Khi các tế bào chúng ta phản ứng ‘bất bình thường’ với insulin tức còn gọi là KHÁNG INSULIN đó là lúc chúng ta mắc tiểu đường loại HAI (type 2 diabete). Tụy tạng chúng ta lúc này càng cố tạo ra nhiều insulin hơn để kích động tế bào phản ứng cho đến lúc KHÔNG CÒN THEO KỊP, từ đó lượng đường trong máu của chúng ta càng lúc càng cao hơn (từ tiền tiểu đường cho đến tiểu đường chính thức). Lượng đường máu cao theo ngày tháng gây ra bệnh tim, giảm thị lực, bệnh thận và những chứng khác./.


 ĐHL BIÊN SOẠN  16.7.2023


NGUỒN 


*Centers for Disease Control and Prevention/ CDC

Diabetes and Chronic Kidney Disease | CDC

*National Kidney Foundation 

Chronic kidney disease (CKD) - Symptoms, causes, treatment | National Kidney Foundation

* NOVA AMAZING HEART FACTS

https://www.pbs.org/wgbh/nova/heart/heartfacts.html#:~:text=Your%20heart%20beats%20about%20100%2C000,blood%20out%20to%20the%20body.


No comments:

Post a Comment