NGƯỜI TÙ BINH VÀ MÓN DƯA TÀU BAY
Thưa bạn đọc
Người viết tin rằng ai cũng thấy lạ về một loại dưa chẳng bao giờ nghe trong bữa ăn bình thường, đời sống bình thường của người mình. Nhưng sau 1975 khi cơ đồ sụp đổ, thì cái tên DƯA TÀU BAY khi không lại truyền miệng trong các trại tù tập trung cho những người thua cuộc. Thật vậy, người viết xin thưa thật với bạn đọc loại dưa này chính mình là một trong những người làm ra nó, 'thưởng thức' nó và cuối cùng lại phải cám ơn nó đã giúp no cái bao tử tội nghiệp từng lép- xẹp với những ngày lao lư trong những trại tù có cái 'mỹ danh cải tạo'.
Miền nam sụp đổ, những người còn lại đã bắt đầu chịu sự trả thù ghê gớm qua cái điều lệ oan khiên là phải gắng 'học tập và lao động cho tốt' để sớm 'được trả về với địa phương và gia đình". Nhưng đó là thời gian ở tù không kêu án 'là bao nhiêu ngày tháng năm' cả? Thời gian thì bất định, nhưng hàng ngày trong tù lại có quá nhiều cái bao tử đang bị hành hạ, bào xé tận xương?!
*
Ba tiếng kẻng từ cái nhà bếp ngoài hàng rào báo cho từng khối đi lảnh phần ăn sáng lên chia cho anh em trước khi đi lao động. Chuyện trước tiên là chia phần MUỐI. Đúng vậy quan trọng nhất là muối. Những người như chúng tôi khi nào cũng cần muối mới lạ. Hàng buổi sáng, mỗi người được chia khoảng non 2 muỗng cà phê muối sống nhưng ai cũng cất thật kỹ. Chấm sắn ăn sáng 'chút chút' thôi, còn bao nhiêu dồn lại, cất kỹ ...
Chuyện cũng lạ đời từ khoai sắn cơm canh gì cũng chia đều lại phần muối ban sáng để chấm sắn ăn cũng phải chia. Mà lại chia cho cân phân mới thật là khó cho anh nào đến phiên trực trong ngày.
-Tại sao lại cần và cất kỹ thế?
-Trốn trại ư?
-Không dám!
-Hay làm gì khác?
Chuyện là vậy...
xin thưa cùng bạn đọc. Đó là do chúng tôi đã đạt đến 'trình độ thượng thừa' về làm DƯA.
Mà dưa thì cần có MUỐI.
Đơn giản là vậy.
-Chà! ở tù mà ăn dưa thì cầu kỳ quá? Dưa giá chấm thịt heo à?
"Dưa giá thịt heo" là chuyện trong mơ, chỉ dành trong giấc ngủ đó thôi. Đêm về hai cái sạp dài trong cái lán dài lê thê có hai dãy tù nằm. Sau một ngày rừng rẫy, sau giờ kiểm điểm 'phê bình' lao động, và cuối cùng sau một hồi kẻng dài từ cái chòi canh của trại đó là lúc chúng tôi có quyền say sưa với giấc ngủ. Ngủ là "bản năng" và cũng là điều may mắn giúp chúng tôi quên đi nỗi đắng cay hiện tại. Đó là thời gian tha hồ hồn chúng tôi bay bổng hay lãng đãng trong nhiều giấc mơ phù phiếm nào đó. Và cũng có khi ai đó trong mơ hồn trôi về hình ảnh dĩa dưa giá miếng thịt heo béo ngậy, ngon ơi là ngon... Khi tỉnh giấc lại tiếc nuối, rồi phải đối diện chuyện thực tế của cái lon gô Dưa Tàu Bay đang giấu treo trên đầu sạp nằm...
Những đồi "càn" vùng trung du Quảng Trị sao rau tàu bay mọc nhiều quá? Những bao tàu bay non mơn mởn, chúng tôi hái xong, khi lội qua suối, rửa sạch. Trở về trại, ăn độn thêm với cháo sắn, hầu nhét đầy cái bao tử đang sôi lục bục ì xèo 'đòi hỏi' thiếu chất hay xép ve nhiều ngày.
Ai đó bạn tù nào đó có sáng kiến khá thông minh.
Những lần ăn thử đầu tiên, tôi cảm thấy món này nó ngon thật. Tôi nhớ chúng tôi còn đặt tên cho nó là "Dưa Cải Thượng Du" để phân biệt với món dưa cải thuần túy chúng ta ăn thường ngày.
Dưa Tàu Bay- nhận xét cho công bằng một ít, nó có chua, dòn: ngon thật. Nhưng khổ một điều là thiếu DĨA THỊT HEO BA CHỈ và chén NƯỚC MẮM ỚT TỎI thơm cay?
Thôi chuyện này hãy đợi đêm về! Sau tiếng kẻng, chúng tôi sẽ ngủ. Trong giấc mộng ai nấy tha hồ thả hồn 'chu du' đi dự liên hoan DƯA GIÁ THỊT HEO.
Hiện tại trước mắt, ta nên cám ơn trời đất nhờ có miếng dưa tàu bay cùng đưa khúc sắn vào miệng giúp no bụng thêm, thế là được rồi, đòi hỏi gì thêm nữa?
Hãy quên đi!
Đó là lý do tại sao chúng tôi cần muối. Rồi đêm về, buổi 'kiểm thảo phê bình' công tác, ông đội trưởng lại một lần nhắc nhở vấn đề "CẢI THIỆN LINH TINH". Ngày mai sẽ làm phiền lòng anh chàng "vệ sinh viên" dọn dẹp trong "lán". Trong các vi phạm hàng ngày, chắc hẳn có những lon gô DƯA TÀU BAY treo lủng lẳng phía dưới đầu nằm chúng tôi.
Chiều về, khi về lại trại có người buồn, có người 'càm ràm' do mất hũ dưa đang hồi chua -chín, thơm mùi dưa cải. Ôi! một hương vị khó quên, năm xưa khi tết đến xuân về. Giờ thì bị 'tịch thu' mất rồi?!
***
Một mùa xuân đến soạn sành phẩm vật cúng kiến hay dọn mâm linh đình: Nào dưa hành củ kiệu chả thịt nào nồi hầm ngon đáo để còn có dưa chua thịt heo ba lát trong mâm cơm tất niên.
Còn ai từng là thân phận người tù Ái Tử nhớ đến những mãng đồi trung du ngập trắng hoa tàu bay. Những sợi bông nhẹ bấc la đà bay theo làn gió.
Giờ rau tàu bay; loài rau dại nay là vị thuốc là tiền cũng như bao cây dại khác từ Trung Du cũng hái ra tiền ra bạc?
Thời nay có nhiều chuyện lạ. Những thứ như cây mây, cây đót, nay cũng hái ra tiền. Riêng chúng tôi, những tù binh ngày đó, nhớ làm sao chuyện muối và rau tàu bay. Mỗi khi nhắc đến cái tên nghe rất lạ nhưng nó lại là một kỷ niệm thương thương, tui tủi làm sao? có khi nhớ nó, tôi lại cay cay con mắt ./.
MÙA COVID USA 15/11/2020
edit 9.4.2023
No comments:
Post a Comment