Nhóm đàn ông lo bỏ đồ đạc lên xe. Bác John ngồi trên cao, phía dưới mấy người khác chuyền đồ đạc lên cho ông. Bổn phận ông phải lo xếp mọi thứ thật cẩn thận, gọn gàng giữ mặt trên thật phẳng. Còn góc tư thùng thịt heo muối Má đổ hết vào cái chảo lớn, Tom và Al đem hai cái thùng dầu không ra sông rửa sạch xong cột chúng vào thành xe, xong lấy gàu múc nước sông đổ đầy xong lấy vải bạt cột miệng phòng nước trào ra ngoài lúc xe chạy. Chỉ còn tấm bạt lều và nệm của bà Nội còn chờ xếp đặt sau cùng.
Tom Joad tính toán:
-Chở nặng thế này, máy xe chắc chắn sẽ quá nóng. Phải cần mang theo thật nhiều nước mới được.
Trong lều, Má lo vớt hết mớ khoai luộc ra, xong bà đem ra một nửa khoai cùng nồi heo muối. Cả nhà cùng đứng ăn. Bàn chân họ nhúc nhích, hai bàn tay chuyền củ khoai nóng qua lại với nhau cho khoai nguội bớt…
Má bước nhanh tới lều ông Wilson, nói chuyện gì đó khoảng mười phút, xong bà bước ra vẻ mặt trầm lặng.
-Thôi nhà mình giờ lên đường được rồi.
Đàn ông lo bước tới lều. Nội vẫn còn ngủ, miệng vẫn há rộng. Họ cùng nhau đỡ nguyên tấm nệm bà nội đang nằm trên, cố nâng nhẹ nhàng tấm nệm lên phần trên cùng của chiếc xe tải. Hai ống chân khẳng khiu của Nội thò ra ngoài, bà chau mày trong giấc ngủ nhưng thật may, Nội không tỉnh dậy.
Bác John và Pa lo cột chặt tấm bạt trên một cái giá chữ thập tạo thành cái lều nhỏ trên nóc đống đồ, xong neo xuống hai thành xe, buộc chặt nó. Mọi thứ đã xong, Pa lấy trong ví ra hai tờ bạc giấy nhàu nát. Ông đi lại lều của người bạn Wilson và chìa ra:
-Cả nhà chúng tôi mong bạn hãy cầm tạm chút quà này cùng…
Ông chỉ vào mớ thịt và khoai vừa luộc …thứ này ăn tạm!
Ông Wilson lắc đầu lia lịa:
-Tôi không lấy đâu. Các bạn có gì nhiều đâu mà phải làm vậy?
Pa khẩn khoản:
-Chúng tôi có đủ để tới đó mà. Chúng tôi đâu phải có chừng này là hết. Chúng tôi sẽ đi làm ngay mà bạn.
Wilson vẫn cương quyết:
-Tôi không nhận đâu, bạn làm thế sẽ biến tôi thành thứ bủn xỉn mất thôi.
Má nghe vậy liền lấy hai tờ bạc trong tay Pa, gấp lại ngay ngắn, xong bà dằn cái nồi thịt heo lên trên:
-Chúng tôi xin đặt ở đây nhé. Nếu bạn không nhận cho thì kẻ khác lại lấy mất nghe ông Wilson.
Ông Wilson, đầu vẫn cúi xuống, quay người lại lều; ông bước vào bên trong, khoảng hở tấm bạt buông lại sau lưng ông.
Toàn gia đình Tom Joad lặng lẽ chứng kiến phút giây chia tay, chợt Tom lên tiếng:
-Thôi chúng ta lên đường, chắc là gần bốn giờ chiều rồi!
Cả nhà leo cả lên xe. Má ngồi trên cao cạnh Nội. Tom, Al, và Pa ngồi ở ghế phòng lái. Winfield được ngồi trên đùi Pa. Connie và vợ Rose of Sharon ngồi dựa lưng vào thành phòng lái. Thầy Casy với bác John cùng Ruthie ngồi trên đống đồ hỗn độn sau xe.
Pa gọi thật to:
-Tạm biệt Ông và Bà Wilson nhé!
Chẳng có tiếng trả lời từ mái lều. Tom mở máy, chiếc truck rùng rục, lạng choạng lên đường. Vừa khi chiếc xe bò được lên con đường gồ ghề hướng về Needles để ra Xa Lộ, Má vẫn ngoái nhìn lui.
Bà nhìn thấy ông Wilson đứng yên trước lều, tay cầm mũ, chằm chặp nhìn theo. Ánh chiều buông trên nét mặt ông. Má vẫy tay chào lần nữa, ông vẫn lặng yên không chút gì đáp lại.
Tom Joad cho xe chạy số hai trên con đường lổm nhổm để bảo vệ cho bộ nhún của xe khỏi hư. Tới được Needles, Tom ghé xe vào một tiệm sửa xe kiểm soát lại hơi trong mấy cái bánh xe sờn rách, coi lại cái bánh xe dự phòng cột chặt đằng sau. Anh còn lo đổ đầy bình xăng, còn mua thêm hai thùng xăng loại 5 gallon dự phòng, cùng một thùng loại hai galon dầu máy. Anh lo đổ đầy két nước, kiếm một bản đồ cùng nghiên cứu đường đi.
Cậu thiếu niên giúp việc cho trạm sửa xe, trong bộ đồng phục trắng, nét mặt thật khó chịu cho đến lúc trả tiền mới hết.
`-Đi như thế các người chắc chắn KHÔNG SỢ gì à?
Tom đang chăm chú trên tấm bản đồ:
-Cậu nói thế có ý gì?
-Ô, sắp vượt qua sa mạc trong chiếc xe ‘gà tàng’ này sao?
-Cậu có qua lần nào chưa?
-Có chứ, qua nhiều lần rồi nhưng không đi bằng chiếc xe hư nát như vậy đâu!
Tom chống chế:
-Nếu xe hư có thể có người giúp đỡ thôi.
-Ồ, hi vọng thế. Nhưng người ta ai cũng sợ ngừng xe ban đêm để giúp ông lắm. Chính tôi cũng ghét ngừng như vậy. Bởi vì chúng tôi rất sợ.
Tom cười:
-Khi bạn không thể làm gì hơn thì không còn phải sợ nữa. Dù sao cũng cám ơn anh bạn. Chúng tôi phải gắng mà lết thôi.
Nói xong, Tom leo lên xe lái đi.
Cậu nhỏ trong bộ đồ trắng bước vào trong tòa nhà làm việc bằng tôn. Bên trong còn có một cậu khác đang bận rộn với đống hóa đơn:
-Lạy Chúa, bọn họ ăn mặc trông khó coi quá!
-Phải bọn Okies không? Chúng nó trông bần hàn quá!
-Lạy Jesus, tao rất ngán đi trên chiếc xe ‘gà tàng’ như thế.
-Ồ, mầy và tao đều có ý thức. Nhưng bọn “chết tiệt” Okies kia biết ý thức là cái quái gì đâu? Bọn họ không còn là người đâu. Nếu người thì không ai phải sống như vậy. Con người chịu được cái cảnh dơ dáy và thê thảm như thế được. Bọn chúng quả là một “đám khỉ đột” không hơn không kém.
-Tao cũng giống mầy , tao rất mừng là chưa hề vượt qua sa mạc lần nào trong chiếc xe Hudson Super-Six như thế. Ôi tiếng máy nó nghe chẳng khác gì cái máy xay lúa không bằng?
Nói xong cậu kia tiếp tục dò lại tập hóa đơn. Một giọt mồ hôi khá lớn lắn theo ngón tay dò tìm của cậu ta, rơi xuống tờ hóa đơn màu hồng.
-Mầy biết, bọn họ không gặp nhiều tai nạn. Bởi do chưa gặp tai nạn nên bọn chết tiệt đó chưa biết thế nào là nguy hiểm. Lạy Chúa Toàn Năng, Bởi vì bọn họ chỉ biết có ngần ấy thôi nên chưa thấm. Thế thì bận tâm làm gì.
-Tao chẳng bận tâm, chỉ đặt vào trường hợp mình thôi. Nhưng tao sẽ không bao giờ muốn thế.
-Cũng do mầy biết hơn. Bọn họ thì chẳng biết chút nào cả vậy thôi.
Nói xong, cậu ta lấy tay áo chùi giọt mồ hôi còn đọng trên tờ hóa đơn màu hồng đó.
***
Chiếc truck lái vào con đường rồi bắt đầu leo lên dãy núi dài, xuyên qua nhiều vách đá nứt nẻ, nham nhở. Máy xe nóng lên thật mau, lập tức Tom giảm tốc độ cho xe chạy thư thả. Vượt lên con dốc dài những cơn gió xoáy, giật từng hồi thổi qua một vùng đất chết, cháy xám bạc phếch, cơ hồ không còn một sinh vật nào sống nỗi trên vùng đất này. Tom liên tục cho xe nghỉ trong ít phút để máy nguội bớt xong tiếp tục chạy lại. Họ lên được đỉnh đèo vừa lúc mặt trời còn cao, mọi người đều có cơ hội nhìn xuống sa mạc trước mắt. Trước mắt họ xa nhất là một rặng núi đen ngòm, môt sa mạc màu xám đang phản chiếu lại ánh vàng rực của mặt trời. Sa mạc chỉ có vài bụi cây thưa thớt sóng sót, cây bông sô và vài bụi cây họ dầu greasewood in vài cái bóng đậm lẻ loi trên nền cát xen kẽ vài miếng đá vụn rời rạc đó đây. Ánh nắng chói chang vẫn chiếu thẳng xuống đỉnh đầu. Tom giữ tay lái trước khi mắt nhìn rõ mọi vật trước mắt. Họ đã vượt qua đỉnh núi và khi xe thả dốc giúp máy xe bớt nóng. Con dốc đổ xuống chạy dài cho đến khi chạm mặt sa mạc đến lúc này cái quạt động cơ bắt đầu chạy ngược giúp làm nguội két nước. Trong băng ghế tài xế, Tom, Al và Pa cùng em nhỏ Winfield đang ngồi trên đùi Pa đều ngắm được ánh mặt trời chói chang đang hạ dần, tất cả con mắt đều trơ lại, những khuôn mặt cháy nám ướt đẫm mồ hôi. Những vùng đất cháy nắng, những mãng đồi nham nhở lan xa làm cảnh vật trở nên ghê rợn hơn trong ánh nắng đỏ loét của mặt trời đang thấp dần.
Al buộc miệng:
-Ôi lạy Chúa, thật là vùng đất khủng khiếp. Làm sao con người có thể đi bộ qua đây được?
-Thế mà có người vẫn qua được, nhiều người quá bộ qua đây. Nếu họ đi được thì chúng ta vẫn có thể đi được.
-Nhưng phải có lắm người chết chứ.
-Ồ đương nhiên phải chấp nhận thôi, có khó khăn nào mà không mất mát đâu?
Al im lặng một lúc, sa mạc đỏ hoét lần lượt quét qua. Al lãng qua chuyện khác:
-Chắc chúng ta khó gặp lại gia đình Wilson quá anh Tom hả?
Tom thoáng liếc vào đồng hồ đo dầu.
-Anh có linh cảm sao sao sao, do không thấy Bà Wilson, Anh linh cảm chắc có điều gì chẳng lành cho bà cũng nên?
Winfiel chợt kêu to:
-Pa ơi, con muốn ra ngoài…
Tom liếc qua đứa em út:
-Chắc mọi người nên xuống xe một lát trước khi chúng ta tạm nghỉ để chuẩn bị chạy đêm nhé.’
Nói xong anh cho xe chậm lại và dừng hẳn. Winfield vội bò ra ngay để đi tiểu bên đường.
Tom thò đầu ra gọi:
-Có ai muốn đi nữa không?
Bác John trả lời ngay:
-Mấy người trên này nín tiểu lâu rồi đây!
Pa bảo cậu út:
-Winfield còn trèo lui sau ngồi, con ngủ trên chân ba lâu quá rồi.
Đứa nhỏ vâng lời, vội cài nút cái quần treo xong dùng hai tay và đầu gối nó trèo lui sau, leo lên đống đồ, bò qua tấm nệm Nội đang nằm tới ngồi với Ruthie.
Chiếc truck tiếp tục chạy suốt buổi chiều, mặt trời đang xuống phía chân trời chuyển sa mạc trở thành màu đỏ rực.
Ruthie lên tiếng hỏi anh:
-Sao chúng ta chưa dừng nghỉ ở đây hả?
-Anh chưa muốn, do đây không bằng phẳng chút nào khó ngả lưng nằm lắm em à.
Chợt Ruthie tỉ tê bên tai tài xế:
-Ô sao anh Tom không giỡn với em một chút? Giả tiếng kêu hay nói chuyện cho em ngủ. Em muốn ngủ một giấc tỉnh dậy là tới nơi rồi. Anh Tom nói nhà mình sắp tới một nơi thật vui và rất đẹp mà.
Mặt trời xuống thấp, chiếu một vầng hào quang vĩ đại trên bầu trời. Bên dưới tấm bạt, ánh sáng tối hơn, chỉ thấy thấp thoáng vài vệt sáng dài xuyên qua chiếu thành những hình tam giác phẳng ở phần cuối cùng.
Connie và Rose of Sharon dựa lưng vào cabin xe, ngọn gió nóng xuyên qua tấm lều tạt vào sau đầu hai vợ chồng. Tiếng tấm bạt vẫn phần phật bay trên đầu hai người. Hai vợ chồng nói chuyện nho nhỏ với nhau cố ý chen giữa tiếng phành phạch của tấm bạt để chẳng ai nghe được câu chuyện của họ. Khi Connie nói thì anh ghé miệng vào tai vợ mình; đến phiên Rose nói thì cũng y như vậy. Nàng nói với chồng:
-Xem chừng nhà mình không làm gì chỉ lo chạy thôi. Em mệt quá rồi.
Anh chồng quay đầu nói vào tai vợ:
-Có lẽ vào sáng mới dừng được. Thế nào em thích yên một mình hả? Lợi dụng ánh hoàng hôn anh chồng sờ soạng vào hông vợ…
-Đừng anh, anh làm em nổi điên nghe, đừng anh.
Và nàng tiếp tục quay đầu nghe chồng trả lời.
-Có thể đợi… lúc mọi người ngủ đã.
-Có thể, nhưng đợi cho đến lúc mấy người kia ngủ. Anh làm em điên mất, rồi họ cũng hết ngủ luôn thôi.
-Anh khó ngưng tay quá…
-Em biết. Em cũng thế. Thôi hãy bàn khác, chuyện khi chúng ta tới đó xem? Giờ thì anh bỏ tay ra không em nổi điên lên đây nghe.
Anh chồng chỉ dời tay đi một ít.
-Ồ. Anh sẽ đi học đêm ngay lập tức khi tới đó.
Nàng thở dài:
-Anh sẽ xin phiếu giảm giá và mua sách để học.
-Anh nghĩ chừng bao lâu?
-Bao lâu gì?
-Anh phải học mất bao lâu trước khi đi kiếm nhiều tiền và chúng ta làm được đá lạnh?
-Anh không thể nói trước được.
Giọng ông chồng ra vẻ quan trọng:
-Thật sự không thể nói ngay bây giờ. Thường thường một người cần phải học cho xong trước Giáng Sinh
-Như vậy anh phải học cho xong cách chế ra đá lạnh và vài thứ khác nữa.
Anh chàng chắt lưỡi:
-Ở đây trời nóng quá. Mà em cần đá lạnh vào mùa Giáng Sinh nà làm gì vậy?
Cô vợ cười khúc khích:
-Đúng thế, lúc nào em cũng thích làm đá lạnh. Nhưng bây giờ thì không. Anh làm em phát điên mất.
***
Hoàng hôn lịm tắt nhường chỗ cho bóng tối và các vì sao trên vùng trời sa mạc bắt đầu xuất hiện trên nền trời êm dịu hơn. Những ánh sao nhấp nháy, nhọn hoắc, cùng những chớp sáng quanh chúng. Bầu trời êm dịu lại như nhung, sức nóng đã thay đổi nhanh chóng. Ban ngày khi mặt trời lên thì sức nóng gay gắt bùng phát bay lượn khắp nơi, nhưng ban đêm thì sức nóng chỉ đến từ lòng đất, nên dày đặc, nghẹt thở. Rồi đèn xe trờ tới, ánh đèn chỉ đủ chiếu sáng một đường mờ nhạt đằng trước xa lộ, cùng hai vạt nho nhỏ hai bên con đường. Thỉnh thoảng mắt người hướng theo luồng sáng nhìn xa về trước nhưng chẳng thấy con vật nào cả. Giờ đây phía sau chỉ là vùng tối đậm đặc dưới tấm bạt. Bác John và thầy đạo nằm co giữa xe, gối đầu nghỉ ngơi vào khuỷu tay mình. Họ nhìn chằm chặp vào khoảng sáng hình tam giác của tấm bạt phía sau xe. Hai người nhận ra hai thân người nhô lên của Má và Bà Nội nằm quay lưng ra ngoài. Má họa hoằn lắm mới dám nhúc nhích, bóng đen của cánh tay bà dựa ra ngoài.
Bác John bắt đầu tâm sự:
-Thầy Casy, tôi biết thầy là một người biết nhiều…
-Biết nhiều nhưng về vấn đề gì mới được chứ?
Bác John lúng túng:
-Tôi chẳng biết nói sao nữa?
-Ồ, vậy thì chẳng có gì với ta cả.
-Tốt, thầy là một người giảng đạo.
-Nghe đây, John, ai cũng cách biệt với ta bởi nghĩ rằng ta là người nhà thuyết giáo. Nhưng không, người thuyết giáo không là gì cả, ông ta cũng là một con người mà thôi.
-Đúng, nhưng ông ta là một loại người, nếu không thế ông ta không thể nào là một người giảng đạo được. Tôi muốn hỏi thầy—vâng, thầy có nghĩ rằng một người có thể mang lại vận xui cho kẻ khác chăng?
-Ta không biết.
Thầy lập lại lần nữa:
-Ta chẳng biết.
-Ồ, thầy thấy đó, tôi từng có vợ. Tốt, nàng là người con gái hiền lành. Có một đêm kia nàng lên cơn đau trong bụng. Nàng kêu ta ‘anh đi kêu bác sĩ mau lên’ nhưng ta lại nói, ‘Rõ khổ, do em ăn nhiều quá đó thôi’
Trong bóng tối, Bác Jonh đặt tay lên đầu gối thầy Casy và kể tiếp:
-Nàng nhìn tôi và rên rỉ suốt đêm, cho đến chiều hôm sau thì nàng mất!
Nghe ngang đây, vị thầy lẩm bẩm gì đó. Bác John tiếp tục…
-Thầy thấy đó, tôi đã giết nàng. Bởi vì vậy tôi gắng làm cho tốt nhất là đối với bầy con nhưng tôi lại thất bại, tôi lại say sưa và tệ hại nhiều hơn nữa?
-Mọi người ai có lúc bị điên dại như thế, ta cũng vậy.
-Thầy nói đúng, nhưng thầy không tội lỗi như tôi đâu.
Tiếng vị thầy từ tốn trả lời bác John:
-Ta chắc chắn từng mắc tội, ai cũng mắc tội. Tội lỗi đó đến bất ngờ mà ông chẳng bao giờ chắc chắn rằng biết được hết. Có những loại người họ thường cho rằng mình hoàn toàn không có tội lỗi gì? Ồ, nếu ai nghĩ thế thì họ chỉ là thứ “chó đẻ” thôi. Giá ta là Chúa Trời ta sẽ đá đít bọn họ ra khỏi thiên đàng ngay! Ta không thể chấp chứa hạng người này.
Chợt Bác John nói như ân hận:
-Tôi có cảm giác tôi là người mang điều chẳng may theo với gia đình với bà con mình hôm nay. Tôi có cảm giác rằng phải tự mình trốn đi để cho người nhà tôi hôm nay được mọi sự an lành. Tôi thật áy náy trong lòng khi cứ đi theo như vầy?
Thầy Casy lập tức phản ứng ngay:
-Ta hiểu điều này—một người phải làm những gì đáng làm. Ta không thể bảo ông, không thể bảo ông điều gì. Nhưng ta không cho là cả nhà này đang gặp điều may hay xui xẻo. Có một điều trong thế gian này ta cho là chắc chắn đó là không một ai có quyền làm xáo trộn cuộc đời người khác. Người đó chỉ có quyền quyết định đời mình mà thôi. Có thể giúp người nhưng chớ bảo người ta phải làm điều này điều nọ.
Bác John thất vọng:
-Thầy vẫn không hiểu.
-Ta không hiểu?
-Thầy nghĩ đó là tội lỗi do tôi để vợ tôi chết như vầy?
-Ồ, có người rằng cho do đó chỉ là điều sai lầm, nhưng nếu ông cho là Tội Lỗi thì đó là Tội Lỗi. Ngay từ lúc đầu người ta ai cũng có tội rồi.
-Thôi hãy bỏ qua chuyện này đi.
Người bác trở người, hai đầu gối cong lên tiếp tục ngủ lại.
***
Chiếc xe tiếp tục chạy nhiều giờ trên mặt đường nóng bỏng. Ruthie và Winfield đã ngủ. Connie kéo chiếc mền trong đống đồ che cho mình và vợ. Dù nóng nhưng hai vợ chồng vẫn tiếp tục nín thở ‘lục đục’ với nhau. Một lúc sau Connie phải bỏ mền đi, làn gió nóng bên ngoài thổi qua nhưng vẫn mát cho hai tấm thân ướt át mồ hôi của hai người.
Phía sau chiếc xe, Má nằm trên tấm nệm cạnh Bà Nội. Trong đêm mắt không thấy gì nhưng bà vẫn cảm nhận được có một tấm thân bên mình đang phấn đấu, trái tim đang cố gắng sống còn. Đó là một hơi thở nghe như thổn thức bên tai. Má tự nhắc với chính mình:
-Tốt lắm, vậy là tốt lắm
Giọng má khàn khàn:
-Nội biết cả nhà chúng ta cần phải vượt sa mạc, nội biết mà…
Bác John nghe tiếng vội hỏi:
-Có chuyện gì vậy?
Một thoáng sau có tiếng Má đáp:
-Tốt rồi, có thể khỏi canh nội, tôi cũng cần ngủ một ít đây.
Sau một lúc đợi nội ngủ ngon, má mới an tâm nằm yên bên cạnh.
Mấy tiếng đồng hồ trong đêm tiếp tục qua đi, chiếc xe tiếp tục lầm lũi chạy trong màn đêm đen nghịt. Thỉnh thoảng mới có vài chiếc xe khác qua mặt, cùng về hướng tây. Thỉnh thoảng mới có vài chiếc xe tải to lớn ngược chiều qua mặt họ, chạy rầm rập về hướng đông. Vài ánh sao từ từ chìm xuống tận chân trời hướng tây. Gần đúng nửa đêm, chiếc xe sắp tới trạm Kiểm Soát Nông Nghiệp của Daggett. Con đường giờ đây tràn ngập ánh đèn. Có một bảng đề hàng chữ lớn được chiếu sáng vào đêm:
LÁI THEO BÊN PHẢI VÀ DỪNG LẠI
Vài nhân viên lui tới trong văn phòng làm việc, họ bước ra hàng hiên đứng đợi sẵn khi Tom cho xe dừng lại.
Một nhân viên kéo bảng số xuống rồi mở nắp mui xe lên. Tom liền hỏi:
-Đây là trạm gì đây ông?
-Trạm kiểm soát nông nghiệp. Chúng tôi muốn kiểm tra đồ đạc các người. Có đem theo cây cỏ hạt giống gì không?
-Không.
Má nặng nhọc trèo xuống. Gương mặt bà nặng nề, đôi mắt mệt mõi bơ phờ.
-Thưa ông hãy xem, chúng tôi có một bà già đang bệnh cần đi gấp để tìm vị bác sĩ chúng tôi không thể nán lâu được?
Giọng bà tuồng như bắt đầu giận dữ, sắp đốp chát đến nơi:
- Các ông không thể bắt chúng tôi chờ lâu được.
- Gì? Ồ nhưng chúng tôi phải kiểm tra các người?
Má kêu lên:
-Tôi thề chẳng mang thứ gì cả. Tôi thề đó. Bà chúng tôi nặng quá rồi!
-Bà xem chừng mất bình tĩnh quá rồi? Người nhân viên có vẻ e sợ.
Má thụt lùi vào sau xe, dỡ phăng tấm chắn bằng cả sức mình bà nói lớn:
-Hãy nhìn đây!
Nhân viên chiếu đèn rồi nhìn thấy tận mắt một khuôn mặt già nua teo tóp:
-Lạy Chúa, bà ấy nói thật. Bà đã thề không có mang hạt giống hay giống cây, rau, bắp cùng cam phải không?
-Không, không có. Tôi xin thế!
-Thôi hãy đi đi. Các người tới Barston sẽ có bác sĩ. Cách đây tám dặm thôi, đi mau lên.
Tom leo lên xe lái đi ngay.
Người kiểm soát quay sang đồng nghiệp:
-Ta không nỡ lòng giữ họ lâu được.
-Có thể trò bịp đó thôi?
-Ôi lạy Jesus, không thể vậy được. Ông nên nhìn vào mặt bà đó, không bịp bợm gì đâu.
***
Tom tăng thêm tốc độ cho xe mau tới thị trấn nhỏ Barstow và dừng lại. Anh bước ra chạy vòng lui sau xe:
-Bà nặng lắm không?
Má thò đầu ra:
-Không sao cả. Do má không muốn mất thì đằng chỗ kiểm soát do sợ không còn thì giờ vượt qua sa mạc đó con.
-Tốt, nhưng Nội sao rồi?
-Bà cũng khỏe…à cũng được thôi. Hãy lái tiếp đi, chúng ta cần vượt đêm nay.
Tom lắc đầu bước lui lại. Chợt anh bảo Al:
-Al, anh tới đổ xăng xong, em lái phụ anh nha?
Anh nói xong, cho xe tới trạm xăng đêm đổ đầy bình xăng và két nước, cùng dầu hộp số. Al xê qua ngồi giữ tay lái, Tom ngồi ngoài cùng cho Pa ngồi giữa. Chiếc xe lầm lũi đi xuyên đêm, dãy đồi thấp phía Barstow nằm lại phía sau họ.
Tom lo lắng:
-Con không biết có chuyện gì trong Má không? Má trở nên bực tức cáu kỉnh và nóng nảy bất thường lắm. Đúng ra cũng không nên ngồi lâu trên đống đồ như thế? Lúc thì Má nói Nội đau dữ lắm lúc thì Má nói Nội khỏe rồi. Má trở chứng gì rồi. Có thể chuyến đi này làm Má quẫn trí cũng nên?
Pa giải thích:
-Má con cứ hành động y như còn con gái. Có lúc Má con rất dữ. Bà chẳng sợ cái gì cả. Ba cho rằng tất cả các con đều cùng nhau một lần can ngăn Má con mới nỗi. Ba từng nói với con ba không muốn mình làm người can ngăn má con nữa.
-Con chẳng hiểu có tâm trạng gì trong má không, có thể má con quá mệt mõi mới sinh ra vậy.
Al chen vào:
-Em đang lái chiếc xe ‘gà tàng’ này đây, đừng để em nghe chuyện bực mình như thế nữa!
-Tốt thôi, muốn thế hãy gắng cho mau để đi kiếm cái nghề hái trái thế là chúng ta thoát không còn rắc rối chút nào với chiếc xe này.
Trời nóng nực nhưng mọi người phải đi một cách nhàm chán như thế suốt đêm. Vài con thỏ đất đóng đèn do chiếc xe dọi tới một hồi rồi vội nhảy biến đi. Ánh bình minh bắt đầu hé lên phía sau họ, trong lúc ánh sáng của thị trấn Mojave còn hắt lên trời đằng trước. Ánh bình minh lên cao dần soi rõ rặng núi phía tây trước mắt họ. Tới Mojave họ đổ thêm nước và dầu, xe tiếp tục bò lên dãy núi, lúc này ánh sáng bình minh đã lên lan tới họ.
Tom kêu to:
-Lạy Jesus, chúng ta qua rồi. Al, Nhờ Ơn Chúa! Chúng ta qua sa mạc rồi!
Al thố lộ:
-Em hồi hộp và lo lắng hết sức.
-Muốn anh thay lái chưa?
-Chưa anh, chút nữa.
Xe họ lái xuyên qua Tehachapi trong buổi sáng, mặt trời bắt đầu lên cao phía lưng họ, thình lình một thung lũng rộng lớn xuất hiện trước tầm mắt mọi người. Al gài thắng và dừng xe giữa đường, anh ta buộc miệng:
-Lạy Chúa, nhìn kìa!
Không biết bao nhiêu vườn nho, vườn cây ăn trái trải dài khắp một thung lũng bằng phẳng cùng rộng bao la. Một màu xanh đẹp mắt, vô số hàng cây trồng thành hàng thẳng tắp, thấp thoáng những mái nông trang nhô lên.
Pa trầm trồ:
-Tạ Ơn Đức Chúa Toàn Năng!
Vài thành phố xa xa, ẩn hiện vài thị trấn nho nhỏ sau những vườn cây, bao la bát ngát trải dài dưới ánh mặt trời, cả một thung lũng vàng xuất hiện dưới tầm mắt của người mới tới. Người ta bóp còi sau họ. Al lo cho xe tấp vào bên đường, xong đậu lại:
-Con muốn ngắm cho thỏa cảnh thung lũng này trước đã.
Những đồng lúa mỳ vàng rộ lên dưới ánh mai, những hàng liễu trải dài, những hàng bạch đàn ngay hàng thẳng lối.
Pa thở ra:
-Ta chưa bao giờ mục kích quang cảnh như vậy.
Những cây đào, nhiều bụi hồ đào, và nhiều rừng cam điệp với nhau thành một màu xanh lục đậm. Những mái nhà màu đỏ lấp ló giữa những hàng cây, cùng nhà kho –những nhà kho sung túc trong đó. Al bước ra duỗi chân cho khỏi mỏi. Chợt cậu ta lên tiếng gọi:
-Má ơi, lại ngắm này. Chúng ta tới rồi!
Ruthie và Windfield lo nhảy xuống trước, xong đứng yên im lặng sửng sốt chúng bối rối trước quang cảnh của một thung lũng vĩ đại. Càng về xa cảnh càng nhạt nhòa, lan tỏa bởi sương mù, mặt đất càng xa trông càng dịu dàng hơn. Có cái cối xay gió xa xa lấp loáng dưới ánh sáng mặt trời, mấy cánh quạt gió lấp lánh ẩn hiện chẳng khác gì tín hiệu thông tin bằng ánh sáng nào đó ở phía xa xa. Ruthie và Winfield vẫn đứng yên nhìn. Ruthie chợt thì thào:
- Tới California rồi!
Winfield nhúc nhích môi, âm thầm sửa soạn nói ra một thanh âm nào đó. Chợt cậu bé la to:
-Trái cây tha hồ ở đó!
Thầy Casy, Bác John, Connie cùng Rose of Sharon giờ bắt đầu leo khỏi xe. Họ đứng lặng yên. Rose of Sharon, tay nàng lo vuốt tóc lui lại phía sau, mắt ngắm quang cảnh thung lũng, bàn tay nàng từ từ buông xuống cạnh hông.
Bỗng Tom kêu to:
-Má đâu rồi má ơi? Con muốn Má ra ngắm cảnh này nè! Nhìn này Má, lại đây.
Má chậm chạp leo xuống, người cứng ngắc, chợt buông người dựa vào thành xe. Tom thoáng nhìn thấy:
-Ôi lạy Chúa, Má sao rồi? Má bệnh hả?
Mặt Má cứng đờ và trắng bệch, đôi mắt như chìm sâu vào đầu, mí mắt đỏ ửng, mệt mỏi. Chân tuy chạm đất nhưng tay Má phải níu vào thành xe mới đứng được.
Má thều thào:
-Con nói chúng ta qua sa mạc rồi ư?
Tom háo hức chỉ về hướng thung lũng:
-Má nhìn kìa!
Má xoa đầu nhìn, miệng hơi hé ra. Ngón tay Má nhẹ lần lên cuống họng, bấu một ít da vặn nhẹ:
-Cám ơn Chúa! Vậy là nhà ta tới rồi.
Má cong đầu gối lại, ngồi xuống bàn đạp chiếc xe.
-Má bệnh hả Má?
-Không, Má chỉ mệt.
-Có thể Má không ngủ chút nào cũng nên?
-Không phải thế đâu con.
-Bà Nội có tệ lắm không?
Má chỉ nhìn xuống đôi bàn tay nắm chặt như những gì thân mến nhất trong đùi mình:
-Má vừa mong có thể đợi chờ và không nói cho cả nhà cho đến giây phút này đây. Má vừa mong tất cả đều qua trót lọt êm xuôi cho đến giây phút này đây…
Pa nóng ruột:
-Nhưng mà Bà Nội có mệt lắm không?
Má ngước nhìn lên, nhưng lại hướng về hướng thung lũng:
-Bà Nội Qua Đời rồi!
Cả nhà đồng loạt nhìn sửng vào Má, Pa hỏi lớn:
-Khi nào?
-Trước lúc họ dừng xe chúng ta lại để kiểm tra, tức là đêm qua.
-Sao bà không muốn cho cả nhà tới nhìn bà lần cuối?
-Tôi sợ cả nhà do Bà Qua Đời mà không còn vượt kịp qua sa mạc. Tôi nói thật với Bà rằng nhà mình đã tận lực chẳng còn cứu Bà được nữa. Gia đình phải VƯỢT cho được sa mạc. Tôi đã nói với với Nội trong giây phút Bà hấp hối sau cùng. Chúng ta không thể dừng giữa sa mạc; còn có tụi nhỏ nữa—Rosasharn sắp sinh em bé. Tôi đã nói hết với Nội.
Má úp hai bàn tay lên mặt một lát rồi tiếp:
- Bà phải tới đây và an táng tại một nơi xanh tốt…tiếng Má dịu dàng trở lại…một nơi có cây cối và xinh đẹp. Bà phải đến cho được California như lòng bà mong đợi.
Cả nhà đứng yên nhìn Má cùng kinh hãi sức chịu đựng cùng tinh thần mạnh mẽ của Má.
Tom buộc miệng:
-Lạy Chúa! Má chịu đựng nằm yên bên Bà suốt đêm trường như thế đó ư?
Tiếng Má nghe khổ sở:
-Gia đình ta phải VƯỢT sa mạc con à.
Tom tiến gần đặt tay lên vai Má. Nhưng Má hất đi:
-Đừng chạm vào Má, Má sẽ lấy lại tinh thần nếu con không đụng vào Má. Hãy để Má yên như vậy.
Pa giờ lên tiếng hối thúc:
-Chúng ta phải đi ngay bây giờ, phải đổ đèo gấp.
Má nhìn lên người chồng:
-Có thể cho tôi ngồi trước được không? Tôi không thể về ngồi chỗ cũ được nữa, tôi có mệt mõi, quá suy nhược trong người rồi?
Họ trèo trở lại trên đống đồ nhưng tránh một cuộn tròn dài đang bó lại bằng tấm vải trải giường. Họ về lại vị trí trên xe nhưng cố tránh không dám nhìn cái bó vải kia: nơi cái phần nhô lên đó có thể là cái mũi hay cái phần nhô ra của cái cằm của Bà. Họ đều lãng mắt nhìn nơi khác, do họ không thể nào nhìn được. Ruthie và Winfield, ôm lấy nhau đằng một góc xe tránh xa cái xác của Bà Nội chừng nào hay chừng đó, cứ nhìn chằm chặp vào cái bó vải kia. Tiếng Ruthie thì thào:
-Nội nằm kia, nội chết rồi!
Winfield gật đầu một cách cứng rắn:
-Nội không còn thở nữa chút nào. Chắc chắn là nội chết thật rồi.
Rose of Sharon thì thầm với Connie:
-Giờ Bà ra đi chính là lúc chúng ta đang làm …chuyện ấy đó.
-Sao chúng ta biết chắc như thế được?
Giọng anh chàng như chừng an ủi vợ mình.
Al bò lên đống đồ do nhường chỗ cho mẹ mình. Anh chàng đã bớt vênh váo đi do có phần nào ân hận. Anh trườn tới cạnh thầy Casy và Bác John:
-Ồ, Bà quá già, đã đến lúc bà phải đi thôi. Mọi người ai cũng phải ra đi vậy cả.
Thầy Casy và Bác John đều nhìn Al với ánh mắt vô cảm, một cách nhìn áng chừng như cậu ta đang nói chuyện một cách vô duyên trơ trẻn lạ đời.
Vị Thầy hỏi gặn, mắt nhìn nơi khác:
-Ồ, phải vậy không?
Vị thầy cặn vặn hỏi Al nhưng mắt hướng đi nơi khác khiến Al. trơ trẻn và bối rối.
Thầy đạo vô cùng lạ lùng và thán phục:
-Suốt một đêm dài nhưng bà Má vẫn kiên gan chịu đựng một mình như vậy? Bác John ta chưa thấy một người đàn bà nào trên đời này lại có một trái tim can trường vĩ đại đến thế? Sự vĩ đại đó đã đe nạt ta, khiến cho ta phải sợ hãi hay ghen tị là đằng khác.
Bác John thắc mắc:
-Chuyện vừa qua có phải là tội lỗi không thầy? Có phần nào trong đó thầy có thể cho là một tội lỗi không thưa thầy?
-Tôi chưa bao giờ làm ra chuyện gì mà từ đó gọi là một phần của tội lỗi cả.
Nói vậy nhưng mắt bác lại hướng về cái bó đang quấn người bên trong.
Phần Tom, Má và Pa ngồi ở băng ghế trước. Tom cho xe lăn bánh và bắt đầu vô số mạnh. Chiếc xe tải nặng nề ì ạch di chuyển xuống đèo; tiếng máy nghe lạch cạch và lộp bộp trên đoạn đổ dốc. Mặt trời bây giờ nằm hướng sau lưng họ. Một thung lũng màu vàng và xanh lục dần dần hiện rõ trước tầm mắt. Má nhè nhẽ lắc đầu bên này sang bên kia:
-Thật tuyệt đẹp, Má từng ước ao ông và bà đều tới được đây và thấy được nơi này.
Pa cũng lên tiếng theo:
-Ta cũng thế.
Tom vừa lái vừa vỗ nhẹ tay lái:
-Tội cho ông và bà quá già yếu. Tuy nhiên ông Nội lúc còn trẻ đã từng thấy cảnh đẹp thảo nguyên tại các bộ lạc Injuns rồi còn Bà Nội thời xưa ngôi nhà đầu tiên bà từng ở một vùng như hôm nay. Chỉ mừng cho lớp trẻ như Ruthie và Winfield lần đầu tiên được thấy nơi này.
Pa tán thành cùng khen con trai:
-Hôm nay Tommy nói chuyện hay quá, giống y là một người đã trưởng thành. Chuyện còn hay chẳng khác gì thầy giảng đạo không bằng.
Phần Má mĩm cười buồn bã:
-Tommy đã lớn rồi..lớn đến nỗi giờ Má không còn ôm hôm con được như xưa nữa.
Chiếc xe lẹt đẹt đổ đèo, con đường dốc uốn quanh co qua lại khiến khung cảnh thung lũng thỉnh thoảng bị khuất trong tầm mắt mọi người, phải cố gắng nhìn mới bắt gặp lại. Mọi người bắt đầu cảm nhận hơi nóng mang theo mùi lá cây từ thung lũng bắt đầu hắt vào họ; xen vào đó còn có mùi cây sô và cây hắc ín. Dọc con đường mọi người còn nghe tiếng dế kêu. Một con rắn rung chuông bò ngang đường bị xe Tom cán ngang lưng để lại một đống vặn vẹo phía sau.
Tom nói:
-Con nghĩ chúng ta phải tới gặp nhân viên thẩm tra để báo cáo với họ. Chúng ta phải an táng đàng hoàng cho bà Nội. Con bao nhiêu tiền hả Pa?
-Khoảng Bốn Mươi con ạ.
Tom cười:
-Lạy Chúa Jesus, chúng ta bắt đầu sạch túi rồi đây! Chắc chắn chúng ta tới đây là sạch sẽ không còn mang theo gì được cả.
Anh cười trong thoáng giây, xong mặt anh nghiêm chỉnh trở lại nhanh chóng. Kéo phần trước mũ thấp che bớt tầm mắt, anh tiếp tục cho xe lăn bánh đổ đèo đi vào vùng thung lũng vĩ đại dưới kia...
HẾT CHƯƠNG 18
ĐHL DỊCH VÀ EDIT 27.2.2024
No comments:
Post a Comment