MẸ GÀ

 tái đăng nhân ngày Mother's Day 2023

     Gần tết, vùng biển Hàm Tân gió chướng thổi mạnh. Gió mùa đông bắc ngoài kia vào đem theo không khí hanh khô. Ngư dân úp thúng ngồi vá lưới chờ trời. Họ mong trời chỉ ngơi gió, sóng bớt mạnh là bơi thúng ra bờ  một đoạn, kiếm vài ba mớ cá vụn chứ không ai dám ra xa trong mùa này. 

   Người làm nông chẳng khá hơn. Trong nam mưa nắng hai mùa. Mùa này là mùa hạn. Người ta chỉ thấy ngọn gió quái ác, quất quần quật vào mái lá, cát trắng bay rào rạt, chẳng có gì khác. Những vồng khoai trồng trên cát trắng bới xong mùa rồi đã lâu, đất cát khô rang nóng bỏng một cọng cỏ cũng không mọc nổi trong mùa này.  Lác đác vài bụi cỏ cháy khô, vài gốc sắn thu hoạch xong, nằm ngổn ngang trơ rễ.

   Mái tranh nhà tôi với cái chái bếp thấp lè tè, nơi nấu ăn vừa là "CƠ NGƠI" cho cái chuồng gà. Dĩ nhiên phải cho bầy gà mẹ ấp ở đây do chúng là vốn liếng, là nguồn lợi lớn nhất cho gia đình. Mùa khô hạn bầy gà nhà tôi chẳng còn bao nhiêu. Đáng kể là con gà mái đẻ tuy già những vẫn còn đẻ trứng, ấp con lấy giống chăn nuôi phát triển bầy gà cho năm sau. Vợ chồng tôi thuờng gọi con gà mẹ đó là giống gà 'Shia' (yorkshire)- cho trứng nhiều và trứng lại lớn, quả là giống tốt. Thật thế, con gà mái Shia mấy năm nay tạo cho nhà tôi không biết bao nhiêu "thế hệ gà"? Tôi nuôi chúng lớn, bán đi cũng giúp được cơm gạo, áo tiền...

Mấy hôm nay tôi hay săm soi bế con gà mái này qua bên, xong đếm xem nó ấp bao nhiêu trứng kỳ này:

    - Cũng được hơn mười trứng - không tệ quá!

 Bầy gà hơn mười con khi chúng lớn, trừ hao hụt,  tệ lắm nhà tôi cũng bán được năm sáu con cũng được mớ tiền.  Con gà mẹ đang ấp trứng, thấy tôi nó "gừ rù", lông hơi dựng lông lên lấy lệ. Nó cũng quen khi tôi săm soi đếm trứng như vậy. Thật tội cho thân nó. Càng ấp già ngày , thân gà mẹ nhẹ bấc do nó chẳng chịu đi kiếm ăn. Tôi có cảm giác con gà mẹ nay chỉ còn 'lông và bộ xương' .

*

   Qua bao mùa, tôi từng chống cuốc đứng ngắm con gà mẹ với bộ lông vàng mơ từng dẫn  bầy  chíu chít kiếm ăn quanh vườn .  Chỉ ít lâu thôi, từng bầy gà con như vậy, lớn  nhanh. Mỗi lần cho gà ăn,  chúng chạy lại, tụ đầy trước sân...

 Những tính toán, những ước mong của tôi, đối với con gà mái đẻ quen thuộc, hình như tôi xem nó  là một sản nghiệp không bằng? Từ cái sản nghiệp nho nhỏ đó, tôi lại ái ngại hay thương cho con gà mái đẻ "nhịn ăn -siêng ấp" nhẹ hẩng trơ lông!

   Gió chướng càng gần tết càng mạnh; gà trong xóm đã có hiện tượng dịch. Chợ thôn quê gà bệnh càng "rẻ như bèo"! Vườn nhà tôi hay vườn bên cạnh, thỉnh thoảng có vài con chết khô, bầy chó đói trong xóm thi nhau giành xác.

   Bầy gà con đã đến ngày nở, những cái mỏ nhỏ xíu cố moi lớn cái lỗ nhỏ trên thành vỏ trứng, chúng đang cố thoát ra ngoài. Tôi vừa phụ gở mấy mảnh vỏ trứng trắng trắng quanh mấy con gà con, vừa phủi mấy con mạt đang bám vào tay tôi nhồn nhột ngứa ngáy. Bầy mạt gà, đông vô số ngày đêm chui rúc hút máu trong thời ba tuần gà ấp. Bầy mạt ký sinh quái ác, sống bám trên cái thân còm cõi của con gà mẹ siêng năng , chịu ấp. Mạt gà sinh sôi nảy nở thật khó chịu trong nhà. Cảm giác nhồn nhột trên mặt và trên tay mỗi lần tôi gần chuồng.

   Vài hôm sau, những con gà con tròn như những viên bông xinh xinh lục tục chạy theo mẹ nó. Tôi lại có dịp tính toán -mong đợi- cho bầy gà giống sang năm; khi mùa mưa đến- cây cỏ xanh tươi - côn trùng nhiều, bầy gà sẽ mau lớn. Không chừng, tôi phải gầy thêm vài ba con gà giống 'Shia' này khi con gà mẹ quá già, không còn cho trứng.

   Thật đáng lo, dịch gà trong xóm đang lan dần. Tôi lo lắng mua ít thuốc trụ sinh trộn vào thức ăn cho bầy gà, phòng dịch đang lan.

   Con gà mẹ chăm con  thật tuyệt vời. Gã diều mới vần vũ trên cao, hắn ngày nào cũng chao lượn tìm mồi. Gà mẹ  đã vội xù lông, nghểnh cổ lên quyết liệt chống lại. Có diều là bầy gà con vội núp hết vào cánh mẹ. Con vện- chú chó hàng xóm chạy rong mới gần bầy gà con thôi, gà mẹ đã trương cánh, vươn cổ, hai bộ vuốt của nó tung lên cao mổ  vào con vện, tiếng nghe "bành bạch" ... Ban đêm tôi còn cho chúng vào trong cái lồng sắt, phòng con chuột cống ác hiểm- một thứ chuột lớn sống cô độc,  người trong làng gọi là con "cù lúi ". Con này từng giết nhiều gà con? Hang nó nằm sâu ngay dưới chuồng heo, tôi không biết cách nào giết được nó?

                                                 *

    Chợt một hôm, tôi phát giác con gà mẹ vừa ấp con dưới tàng cây, mắt nó như thiu thiu ngủ. Tôi quan sát thật kỹ, thấy khác lạ vì đầu nó vừa chúc xuống- gật gật... 

Thôi rồi gà bệnh!

 điếng hồn, tôi buộc miệng than thầm. Gà mẹ này vướng dịch đang lúc nuôi con, làm sao đây? Tôi vội tới gần muốn quan sát rõ hơn. Như một phản ứng tự vệ , con mẹ giật phắt mình , vươn cổ "gù rù" làm dữ  và dẫn đàn con đi nơi khác. Hôm sau, biểu hiện bệnh càng rõ.  Nó vừa bươi đống rác kiếm mồi cho con, nhưng thỉnh thoảng đứng lại như thiu thiu ngủ, đầu càng chúi xuống thấp hơn. Bầy con vẫn chạy nhởn nhơ, chẳng biết rằng mẹ nó đang vướng vào bệnh dịch tai quái. Tôi quay quắt, thất vọng. Con mái này thuộc loại "miễn dịch ".  Qua bao mùa, nhiều trận dịch gà đã qua, nhưng nó vẫn vượt qua.

     -Ôi, thế mà năm nay?!

Tôi than thầm. 

  Còn cố cầu chút may mắn cuối cùng nào đó,  tôi  vội chạy ra tận cuối thôn, năn nỉ anh bạn bán thuốc thú y heo gà ký cóp số tiền mặt trong nhà mua cho được một số thuốc. Tôi vừa bỏ vào thức ăn vừa đợi đêm về chích vào đùi gà mẹ...

    Những cái đầu gà con đang nhô ra khỏi cánh mẹ ngó láo liên.  Con mẹ đầu chúi xuống mắt nhắm nghiền, cùng lúc nước dải trong mỏ nhểu ra. Hôm nay  lúc tôi tới gần, con mẹ không còn phản ứng gì nổi. Sức nó thực sự đã kiệt. Thứ vi trùng quái ác đang rúc ráy trong cái thân còm cõi cho đến ngày cuối cùng. Bầy gà con - đếm chẵn chục- là niềm hi vọng của tôi. Chúng đang cần con mẹ dẫn đi kiếm ăn đến khi cứng cáp.  Tôi cay đắng nhìn gà mẹ đang rũ cả thân mình  cố che chở cho bầy con mà xót xa không biết tính sao?

   Chợt con gà mẹ vươn mình dậy! một cánh bên xệ xuống, nghiêng hẳn qua một bên.  Mắt nó chợt long lên như  ánh lửa, tiếng kêu khản đặc. Bao nhiêu sức lực còn lại của một đời làm mẹ- đẻ trứng -ấp con, nó chỉ còn lần này ...Gà Mẹ  đang vùng lên một lần cuối cùng, rồi vĩnh viễn gục xuống hẳn ./.

ĐHL

edit 15.5.2023