CAM LỘ BAO NÉT MỜ PHAI TRONG KÝ ỨC TÔI

 

  Theo bản đồ của Bộ TTM /VNCH một bản đồ có thể gọi là chính danh do nó dùng trong quân sự thì dòng sông Miêu Giang tức là con sông qua thị trấn Đông Hà. Nhưng lạ lắm, vẫn có nhiều người gọi là sông Hiếu Giang? Hiếu giang là sông nào tôi không biết đâu là đúng. Cũng may tra cứu vào Tạp Chí Cửa Việt có viết như sau...

Sông đi qua khu vực của tuần Hiếu Giang nên có tên là Hiếu Giang - sông Hiếu. Khi chảy qua địa bàn vùng trung du Cam Lộ, sông được gọi tên là sông Cam Lộ. Hiếu Giang/sông Hiếu bắt nguồn từ các sông suối trên địa hình núi rừng s­ườn Đông dãy Tr­ường Sơn cao độ trên 1000m của huyện Hướng Hoá." (Sông Hiếu, tiềm năng Du lịch trên tuyến Hành lang kinh tế Đông - Tây (tapchicuaviet.com.vn))

Như vậy Sông Hiếu là phần thượng nguồn của Miêu Giang và Miêu Giang mới chảy qua thị trấn Đông Hà xong nhập vào dòng Thạch Hãn để chảy ra Cửa Việt. 

Chuyện ngày xưa lúc tôi mới bốn năm tuổi đã có một thời gian ngắn ở Cam Lộ.
  Hồi ký của dhl có nhắc đến Ba lòng trong "Đò Lên Ba Lòng " , Gio Linh trong "thầy Cửu Hàm Với Kỷ Niệm Gio Linh " , giờ mà không nhắc đến Cam lộ thì không "công bằng " lắm.

     1959   cái tuổi ĐHL theo cha lên Cam Lộ
                   Thưa bạn đọc,  thuở tôi còn nhỏ tôi hay lẻo đẻo theo ba tôi nên mới có nhiều kỷ niệm ở các quận của tỉnh QT là vậy. Các hình ảnh ngày xưa nay chỉ là chút nào ký ức phai mờ.  Thời gian này tôi nhớ Bác Hanh làm quận phó người ta hay gọi là Ông Phó Hanh còn bác Giáo làm Q trưởng.  Sau này còn có bác Nguyễn tri Kiệt tôi không chắc chắn ai làm trước, ai làm sau. Trên quận chỉ có phương tiện là chiếc Land Rover. Dưới Chi CA, cũng duy nhất một chiếc xe Jeep Willie màu xanh. Hồi này quận Cam Lộ còn đóng ở vị trí cũ. Chi CA còn lợp tranh ván , chỉ có quận là khá hơn . Cái hình tui đính kèm theo là thời tui đi theo ba tui lên quận Cam Lộ đó. Từ tỉnh QT theo Đông Hà lên khoảng 17 cây số là chiếc xe jeep xanh rẽ phải để vào quận. TỨC nhiên chỗ này phải là ngả BA ,tiếp tục lên Khe Sanh và vào CAm Lộ tức là xã Cam Thanh thì phải. 

                loại xe Land Rover hồi đó tương tự chiếc này
 

Tôi có nhiều kỷ niệm với các chú , nhân viên của ba tôi như chú Thúc ba tôi khen bắn súng COLT rất "cừ "  , thân sinh của Cam Thanh tức là bác Toàn (?!), chú Khoai , chú Huấn lái xe cho ba tôi cho đến sau lúc ba tôi đổi vô quận Hải Lăng 1964, chú Lê mậu Để bắn súng Carbine số MỘT.. Bác Mãng hiện còn ở trên dốc Tân SƠN Hàm Tân không biết bác còn không ?nhiều lắm !

                   chiếc Jeep Willy màu xanh da trời , nhưng có bạt che dành cho chi CA
 
    Đến bữa trong Chi ra ăn cơm tháng ngoài nhà mẹ của Cam Thanh nấu ? Tôi là đứa nhỏ chạy lanh quanh , mẹ Cam Thanh nói giọng Bắc , các chú đều đứng dậy mời nhau dùng bữa xong mới ngồi xuống. Trí nhớ của tôi còn đậm nét chuyện này vì tôi làm chuyện rất nghịch rất có lỗi với chú Khoai cho đến giờ hơn 50 năm sau tôi vẫn còn nhớ cái "tội" này . Thưa bạn đọc, có một bữa trưa trong Chi CA ra nhà mẹ Cam Thanh ăn cơm trưa, chờ lúc mọi người đứng dậy mời nhau dùng bữa tôi mới nhè nhẹ "kéo" cái ghế của chú Khoai lui. Khi chú Khoai ngồi xuống chú "ngã chanh chòng" thật tội. Chú xanh mặt , nhưng chú rất thuơng tôi còn nhỏ dại và đứa nhỏ độc nhất trong chi cho các chú bác "cưng"  không nói gì. Chỉ có tôi mang cái lỗi này "tận mấy mươi năm" còn ân hận với chú Khoai. Chú Khoai giờ không biết còn mất . Tuổi chú chỉ thua ba tôi vài tuổi thôi. Người gốc Cam Lộ và sống gần quận hồi đó chắc ai cũng biết chú Khoai. Chú Huấn nghe Đinh thị Hiệp nói giờ vẫn còn. Chỉ có ba của Cam Thanh mất sớm. Hồi đó bác đang bửa củi thì bị đứt mạch máu mà mất. Bác hiền lành lắm, trong Chi ai cũng thuơng và ba tôi thuơng bác lắm. Chuyện bác bị tai nạn thì sau này tôi về QT mới nghe. Ngoài bác Toàn còn bác Mãng sau 1975 sống gần ba tôi ở Tân Sơn, Tân Thiện, chú Lê mậu Để cũng ở vùng này. Bác Thúc bị bắt cóc và ra tận ngoài Bắc sau 1975 mới được tha vô, sau này chú Thúc đi Mỹ nhưng cũng mất rồi...

   Kỷ niệm Cam lộ tôi không có với Cùa do hồi đó không ai dám qua Cùa. Người viết được nghe nói về thứ đất màu đỏ làm đồn điền hợp với cà phê, tiêu. Nghe đâu có đồn điền ông Tây xưa nay không còn nữa.

Ông Nguyễn Thanh Quế (trái trưởng chi thông tin và thân phụ tác giả, phải (trưởng chi CA) 2 người bạn  cuối thập niên 1950s tại Cam Lộ xa xa là chiếc Land Rover có trần che 

Tôi không được may mắn, nói đúng ra do vấn đề an ninh nên chưa bao giờ ra dòng Hiếu Giang tự do thoải mái tắm gội như thời này. Chuyện an ninh thì ai cũng hiểu, đó là lý do chính yếu. Một thời gian lên sống tạm ở quận, tôi chẳng dám đi đâu xa. Hơn nữa tôi luôn sống trong Chi và gần quận để được bảo vệ. Một thời xe cộ là thứ quá hiếm hoi. Tôi chẳng biết người mình có phương tiện gì từ Đông Hà lên Cam Lộ?  Ngoài quân đội ra, hành chánh thì ngoài chiếc Land Rover, và chiếc xe jeep xanh của Chi tôi không thấy chiếc xe 4 bánh nào. Khu thị tứ lèo tèo vài nóc nhà quanh quận. Những xã mang tên Cam Thanh, Cam Hiếu, Cam Hưng... được an ninh, gần quận bảo vệ. Cam Lộ còn nhiều xã nữa tôi không nhớ bằng lúc tôi ở trong chi CA tại quận Hải Lăng năm 1965 thì trí nhớ tôi tốt hơn vì lúc đó tôi đã học lớp Nhất rồi.

Ôi kỷ niệm ngày xưa, nhớ lắm. Tôi sinh ra đời sống và lớn lên trong lòng quê ngoại QT. Nhớ sao những bước chân, một thằng bé lẻo đẻo theo cha. Giờ những bậc cha, chú nay đã về với người thiên cổ. Khi nhớ lại tôi muốn kể lại cho nhau nghe, trong lòng mình chỉ mong đó là những phút nhớ về những người thân mến nay tất cả đang ở tận đâu trong phương trời miên viễn, thật xa./.