ĐỘNG ĐỀN - ĐẤT LỞ THÌ LẠI RA ĐI

 

Tuesday, November 7, 2017

ĐẤT LỞ THÌ NGƯỜI ĐI

                                                            
Chiều nay gửi tới quê xưa
Biết là bao thương nhớ cho vừa
Trời cao chìm rơi xuống đời
Biết là bao sầu trên xứ người 

(lyrics)

ĐỘNG ĐỀN DI DÂN KHẨN HOANG LẬP ẤP VÀ NGƯỜI QUẢNG TRỊ 1973

MÙA HÈ ĐỎ LỬA 1972 đã xô đẩy người Quảng Trị thành kiếp di dân từ đó. Non hai năm ngụ cư Đà Nẵng khá  đông lớp người di dân năm đó lại tiếp tục ra đi. Phương nam đang chờ với chương trình Khẩn Hoang Lập Ấp. 

Những cánh rừng ken dày gỗ quý, những đồi cát ven bờ biển xứ Bình Tuy đón chờ gót chân của người Quảng Trị. 

Bao mồ hôi kể cả nước mắt của người QT  đổ trên đất đai xứ lạ. Tháng ngày nhọc nhằn với rẫy nương xây lại cuộc đời .

Nhưng kiếp di dân đâu dễ được yên...

hình ảnh Chợ Cam Bình một cái chợ nghèo dính liền với lịch sử di dân của người Quảng Trị tại Động Đền- Hàm Tân- Bình Tuy cho đến năm 26/4/2018 thì không còn nữa. Chợ Cam Bình đã bị cày  nhằm xây chợ mới nhưng tổi tên là Chợ Tân Phước 

***

ĐỘNG ĐỀN THÌ ĐẤT LỞ, ĐẤT LỞ THÌ NGƯỜI ĐI 

Khác với những kẻ ra đi trong Mùa Hè Đỏ Lửa, ra đi lần này là ra đi đợt hai, đợt ba sau khi di dân vào nam rồi. Định cư rồi, lại Tháng Tư Đen 1975 ập đến, cuộc sống đổi thay từ thành đến tỉnh. Người Động Đền tiếp tục ra đi. Kẻ ở lại càng nghèo khó, chật vật hơn thêm khi đất đai càng lúc càng lở lói, bạc màu.

Mà đâu phải đi Mỹ? sau giai đoạn 1975-77 người Động Đền lại tứ tán chia tay tìm phương kế sống. Kẻ vô tận Cà Mâu Sóc Trang rừng đước rừng tràm bao la, người ra tận Phú Quốc đảo biển xa xăm còn người thì lên tận vùng Tây Nguyên hay Đức Linh rừng núi bạt ngàn.


Nói về người Động Đền thì liên tưởng đến một vùng mấy xã ven biển Hàm Tân . Động Đền là tên không phải một xã hay một thôn nào cả .

Khi ra đi tôi có nhịp ghi lại vài tấm hình của một vùng đất lỡ nói trên

Đây là những hình ảnh cuối cùng tôi ghi lại nơi vùng đất tôi đang giã biệt. Đúng vậy, trước khi giã từ Động Đền, trước khi làm tiệc chia tay vào ngày 21/7/1995 tại thôn Cam Bình. Tôi đi bộ lên lưng chừng dốc này và nhìn lại thôn xóm để chụp lại vài cái hình gọi là lưu niệm.

   21/7/1995   Ngày bà con nội ngoại chia tay với Gia Đình tôi và Giã Từ Xứ Động 

*

Cái xứ tôi sắp chia tay nghèo và loang lổ như vậy đó. Đất đai phong hóa, hoang tàn, chẳng còn cây gì mọc tốt. Một vùng cát trắng bạc màu, dốc cao xói mòn, sụp lở, toang hoác.

Phía chân đồi là cái nghĩa địa của người dân tha hương Quảng Trị, những bác, những ôn những mệ, ba mạ tôi, bà con lối xóm đã xuôi tay về nơi miên viễn. Một nơi mà họ không còn buồn tủi, hay lòng đau đáu nhớ về quê cũ mỗi buổi chiều buông trên núi Bể hướng tây, hay tiếng sóng biển Hàm Tân theo gió đưa về những lúc trằn trọc trong canh khuya thanh vắng.


           NGHĨA TRANG CHỒM CHỒM của vùng Động Đền  HIỆN TẠI (xã Tân Phước Hàm Tân LAGI)


Người Quảng trị, dân Đông hà, bà con Gio Linh, Cam Lộ đều gần nhau, sống bên nhau những ngày xa xứ lao lung và khi nhắm mắt cũng nằm gần nhau trên cái bãi cát trắng tha hương có hai chữ Chồm Chồm.

Ôi quê nhà diệu vợi và bao nỗi nhớ mông lung.

Người Động Đền

ĐHL

edition 9/9/2022