MƯA QUÊ HƯƠNG

 

Đã bao lâu rồi không về Miền Trung thăm người em
Nắng mưa đêm ngày cách trở, giờ xa xôi đôi đường
Người ơi Có về miền quê hương thùy dương
Nước chảy còn vương bao niềm thương,
cho nhắn đôi lời...

(tu bút)

Mưa quê hương, đó là lúc ta đưa tay hứng những giọt nước trong ngần, mát lạnh; chợt một niềm thương, nỗi nhớ len lén vào lòng. Kỷ niệm về một thuở tuổi thơ, những chiếc thuyền giấy nổi bập bềnh theo trọt nước trước hiên. Ngày đó xa rồi,  dưới mái tranh quê hay miền trung chứa chan hoài niệm.  Nhưng mỗi khi quê hương mình đang chống chọi trong dòng nước lũ cố tìm sự sống thì bao giọt mưa kia lại hiện thân cho nỗi lo sợ hãi hùng. Mưa quê hương mỗi khi đông về kèm theo nước lụt từng biến thành khổ ải, tang thương. Bao dòng nước mắt đau thương của  miền trung vẫn tuôn rơi mãi, trở thành số phận.

Cố gắng quên, nói cho văn vẻ hơn ta sẽ cho rằng mưa là khúc luân vũ đáng yêu khi trời đất ban bao giọt nước trong ngần, long lanh rơi xuống trần gian.  Chất phát cùng gần gũi với người làm ruộng- mưa là bạn hiền tri âm tri kỷ lúc người làm ruộng ngước mặt nhìn trời, trong lòng hả hê vui sướng nghĩ đến bao hạt lúa vàng căng đầy nhựa sống trong mùa gặt tới. 

 

Lắm lúc mưa là lúc người thi sĩ nhìn qua khung cửa hay nghe tiếng nước rơi trên hàng sầu đông rồi cảm tác nên nhiều vần thơ mượt mà, lãng mạn. Người nhạc sĩ chợt rung động, vội ghi ngay từng nốt nhạc buồn cùng tiếng nước thánh thót rơi rơi... Lại buồn thay cho người cô phụ, con tim giá băng quặn thắt, bao năm dài nhớ chồng vĩnh viễn đi xa. Tình cảm hơn, ta lại nghĩ về bao mối tình mãi vương vấn tơ lòng, ai đó lúc tương tư  trên  căn gác vắng. Sống với hoài niệm, biết ơn, ta sẽ nhớ về chuyện ngày xưa trên vùng biên giới xa xôi, có anh chiến sĩ vội kéo tấm poncho  lúc màn mưa theo gió quất xối xả vào người...

Nói sao hết chuyện trần gian khi mưa trời rơi xuống.  Dù sao chăng nữa, mưa muôn đời vẫn là mưa. Đó là sự  kết tinh bao làn hơi, trả lại thế gian những giọt nước tinh khiết, sau bao chuyến phiêu lưu kỳ thú trong không gian thênh thang và quãng khoát. Những mầm xanh sẽ nhú, bao mạch sống sẽ tiếp nối vào đời cũng nhờ mưa.  Lạy trời mưa xuống    Lấy nước tôi uống    Lấy ruộng tôi cày... Niềm ước mơ, mong muốn của ngừơi dân quê mộc mạc biết bao. Những khao khát thực tế  của những ai 'chân lấm tay bùn'.  Cảnh sống của lớp người "cày sâu cuốc bẫm" như  quyện vào những câu ca dao chất phát. Dù qua bao thế hệ người làm nông vẫn luôn ghi nhớ nằm lòng.Người bám đất và đất nuôi người. Người dân quê lớn lên từ ruộng đồng chỉ những ước mong đơn điệu. Cuộc đời mộc mạc, họ đâu mơ chi phù phiếm xa hoa? Bao ước mơ từ xóm làng lam lủ không gì hơn là hình ảnh của những "bát cơm đầy"hay "rơm đun bếp". Lụt về!  Khi "ông tha mà bà chẳng tha" , điệu luân vũ của trời và đất giờ trở nên 'cuồng nhiệt say mê' sẽ gieo muôn triệu khối nước đày đọa tội tình lên bao tấm thân gầy nghèo khổ, những kiếp người chỉ biết những mong muốn đơn thuần bình dị. Mưa bỗng dưng hóa thân thành khổ ải, tang thuơng khi bao dòng nước lũ băng băng, chảy xiết!  Ôi! những mái tranh tan tác,  nổi trôi;  bao ruộng nương chìm đắm. Mưa giờ không là thơ là nhạc, mà là những tiếng khóc  ai oán tỉ tê!

Miền trung bao đời vẫn thế: căng mắt canh chừng cơn thịnh nộ của thiên nhiên khi thu về đông đến. Những giấc ngủ chập chờn trong gió thét mưa gào. Lụt -bão sao mãi hoài  là 'định mệnh an bài' cho miền đất khổ -nắng cháy da người-mưa dầm thối đất?  Thế mà lạ làm sao? Ai đi xa cũng muốn mau về nhà. Chỉ vắng nhà ít hôm thôi, người xa nhà chưa gì đã nhớ đã thương. Mẹ già nhớ hàng cau, thương bụi rơm bên mái tranh nghèo, vấn vương làn khói cơm chiều hay chắt chiu từng chút rơm đun bếp. Bác nông phu nhớ con trâu già cùng mấy thửa ruộng thân yêu. Bác nhớ làm sao những trưa nghỉ cày lúc ngồi vấn thuốc. Đó là những trưa bác dựa lưng bên gốc cây làng ngó lên Trường Sơn xanh thẳm. Tình quê chỉ ngần ấy thôi nhưng mặn mà chẳng chút nhạt phai. Một quê huơng gian khó với thiếu thốn gian nan nhưng tình quê mãi mãi nồng nàn, lòng yêu thuơng làng nước không hề thay đổi.

*

NỖI BUỒN GIÁP  HỘT

                 đồng ruộng xã Triệu Tài

 (năm 1974 tác giả có đóng quân tại  thôn Tham Triều -đi ngang đây còn xác chiếc trực thăng cobra của Mỹ rơi trên cánh đồng này, sau này chắc chắn xác chiếc cobra này không còn do bị cưa đi để nấu nhôm)

 ***

Thời gian dần qua, các thế hệ  sau này chắc sẽ dần dà  quên đi hai chữ GIÁP HỘT.

LỤT LẠI VỀ, chuyện "đày đọa của ôn trời" chẳng hề thay đổi. Nước tràn vào làng, chảy băng băng ngoài ruộng. Lụt mấp mé vào đến cái trọt nước trước hiên. Mấy cặp mắt đau đáu  nhòm chừng, phấp phỏng lo âu:  

 Lạy trời nước rút!  

 Cái sập lúa vẫn còn an toàn trước mắt mạ. Trai tráng trong nhà chẳng còn việc chi, đang đi kiếm vài mớ cá nước lụt. nước lên phủ ngập cánh đồng, đôi bờ tre xóm dưới lờ mò theo làn mưa. Cái tơi không đủ che thân, người lo đi cất rớ, kẻ khác đi nơm. Mớ cá kiếm về, nặng mùi bùn đất làm ai cũng vui quên cơn gió lạnh.

Mạ gia tôi kể lại cho vợ chồng tôi nghe chuyện dưới quê ngày xưa vào cơn giáp hột. Môn khoai cũng cạn sạch, nhưng lúa ngoài đồng chưa chín. Có lúc túng quá người mình phải ra đồng truốt những hạt lúa chín trước ở phần chót bông về giã ra nấu ăn tạm.Những ngày giáp hột như thế, người dưới quê ngó quanh nương chẳng còn gì bỏ được vào om. 

 Thế mới biết tại sao người xưa (hay miền trung) năng để dành, hà tiện chắt chiu từng miếng ăn là thế. Dù được mùa, nhưng chẳng ai quay lưng "phụ phàng" với củ khoai, khúc sắn.

KHOAI MĂNG hay KHOAI CHEN DÀNH KHI GIÁP HẠT 

Hình ảnh mạ ngồi cắt từng mớ khoai măng, phơi khô phòng đói.  Những sợi khoai khô vuông dài, mạ mừng do phơi được nắng. Ngoài khoai khô, mạ còn cất vài thúng sắn lát, mong mỏng cong cong... Khoai sắn phơi khô, con nhà nông ai mà chẳng quý. Nhớ hình ảnh mạ lom khom cất đặt từng mớ khoai khô vào trong sập gỗ, mạ cất đặt như nâng niu thương mến vô cùng.

Mạ còn gắng chắt chiu, gom từng cọng rơm, mong răng ngọn lửa phập phồng trong gió ngoài nương vẫn nấu chín nổi nồi cơm hấp sắn. Mớ cá hôm nay, những con cá mụn mạ kho cho cả nhà, sao thơm tho ngon miệng lạ thuờng. Giêng Hai đến, "cắn ngón tay không chảy máu".  Bao thiếu thốn, bao tính toán lo toan.  Trai tráng vác cày ra ruộng thì lại phải lo ăn, mà ăn 'làm răng' thì đã có mạ lo. Mạ lo, là 'lo ăn cho đủ  đến khi GIÁP HộT.

Chỉ rứa thôi,  khi cái vòng lo toan không bị ôn trời làm cho trắc trở thì con nhà nông thở ra nhẹ nhỏm. Cũng là lúc cái "vòng đời" lam lủ tính đủ một năm tròn mong sức người vẫn còn dẻo dai để cấy cày làm ra hột gạo. Mong làm răng thoát cái cảnh nước tràn vô đồng mà chảy băng băng làm ngọn lúa không ngóc đầu lên được. Đó là lúc trời còn giúp cho con nhà nông lo toan đủ hai vụ cấy cày. Đầu mùa gieo mạ cấy lúa, cuối mùa gánh về nhà những gánh lúa được mùa nặng hột. Trời còn thương thì người làm ruộng chẳng màng chi tuổi đời chồng chất, tưởng sức mình như đeo mãi với ruộng lúa con trâu...

Chuyện ngày xưa, chuyện những ngày GIÁP HộT, mỗi lần "qua truông" anh nông phu bấm đốt tay tính thêm được một tuổi đời. Vòng trần thế già thêm mưởi hai tháng.  Bên mảnh đất thân yêu muôn thuở, bên mái tranh ấp ủ tình quê, cạnh bụi chuối bờ tre người nông dân vẫn mãi tấm lòng chung thủy đất-người. Ngày lại ngày qua bốn mùa xuân hạ thu đông 'cày sâu cuốc bẫm'. người làm ruộng chỉ một niềm mong đợi đơn sơ  "Ăn răng cho đủ tới khi GIÁP HỘT !" Thế thôi, một đời dân dã, đơn thuần người miệt quê chẳng ai biết mong chi lâu dài hơn nữa.

NHỚ NGÀY XƯA ĐÔNG LẠNH VỀ , MẠ CHẲNG ĐỦ ÁO ẤM CHE THÂN 

Bây giờ,  ít ai còn cảm hết cơn lạnh đông về  như xưa nữa. Thế hệ sinh sau làm  sao thông cảm cảm giác của tiền nhân. Ngay chúng ta còn sống đến bây giờ sự thừa mứa tiện nghi trong cuộc sống có thể đa phần khó hình dung lại. 

Bao cảm giác lạnh lẽo cùng màn mưa mịt mờ, kéo dài lê thê ngày này qua ngày khác. Mùa đông tháng giá ập về. Ai bận bịu công chuyện mới ra đường. Những tấm ni lông choàng quanh người, gió bay phần phật. Mưa tạt chiều nào, ta vội kéo che chiều đó. Ngày đó, có người dưới quê lên còn bận cái áo tơi, tức là áo mưa chằm bằng lá nón. Khách quê vào nhà, vội dựng cái tơi đó ngoài hiên.  

Nước nguồn về, lụt tới, nước tràn vào mảnh ruộng trước nhà, mạ bì bõm lội, nhưng thân người chẳng đủ áo ấm che thân.

Căn nhà miền trung phần nhiều "hở hang", trống trải nhiều nơi nên khó ngăn gió lành lùa. Người thành phố còn có mền bông, mền dạ lính nặng chịch. Chốn làng quê ít nói đến chuyện sắm mền.  Lạnh thì nhớ đến than. Những gánh than ưu tiên dùng vào dịp tết khi người ta cần rim mứt, nhưng chuyện dùng than đốt cho mấy tháng lạnh mùa đông thì coi bộ mấy ai? Nhắc đến đây, người viết tưởng tượng đến  hơi ấm từ lò than rực hồng. Ngày cận tết, mùi thơm mứt gừng xông ngát mũi. Thích thú làm sao, làn hơi ấm từ hai, ba lò than hồng lan tỏa khắp nhà. Mùi mứt và hơi ấm lò than, đó là mùi hương của đông về tết đến.  Đã năm mươi năm như còn phảng phất quanh tôi ? 

Đông về, chợ đò thưa thớt chẳng biết bán món chi họa chăng vài ba gánh cải cay hé bông vàng chóe , hay mấy gánh kiệu lá dài xanh mướt. Trên chợ Tỉnh, phố xá chìm trong màn mưa.  Mấy quán hàng, tiệm ăn ế khách. Miệt quê cảnh còn buồn hơn, ngoài bờ tre làng chỉ còn là một cánh đồng loáng nước, vài con nhạn lướt qua.

                   khoai măng 

 Cả bầu trời sang đông ẩn hiện trong màn mưa- mây xám ngắt. Miếng ăn hiếm hoi trong ngày đông lạnh. Rầm lúa quý giá bà con ít khi đụng đến. Khoai sắn phơi khô, giờ quý giá làm sao?

Vài con cá trời lạnh cũng chẳng bao giờ ngoi lên mặt nước , họa chăng mùa đầu mùa lụt còn đi cất rớ được vài ngảu cá "lòng tong". Mùa đông, người làm nông hết việc. Trên cái nền đất trong nhà , bộ ngựa cũ dành cho cụ nhà trên.  Mấy cái giường tre ọp ẹp, tấm chiếu đơn sơ, hiếm khi thấy được cái mền giống người thành phố.  Mẹ kể rằng, ngày đó người dưới quê còn đắp chiếu thay mền!

                         mang tơi đội nón

Thời nay khác xưa nhiều rồi. Xe cộ đầy đủ, vật chất các thứ dư thừa. Cách biệt thôn quê với thành thị chẳng còn khác xa. Từ cái ăn, chuyện ở cho đến thứ đắp trong mùa đông tháng giá, hôm nay xem chừng dễ có.

Từng đợt gió lạnh buốt thổi về. Rồi màn mưa kéo dài lê thê trên bầu trời xứ Quảng. Lớp tuổi về sau  may mắn  đầy đủ hơn trước. Do vậy, khó mà cảm nhận thật lòng ý nghĩa của câu “được mùa chớ phụ môn khoai" của ông bà chúng ta ngày trước.  Ngày xưa, mẹ tằn tiện chắt chiu từng miếng cơm manh áo để phòng “tháng Bảy nước nhảy lên bờ",  khi lụt về phủ ngập khắp nơi. 

Sẽ có lúc nào đó chúng ta ngồi nhớ lại mùa đông lạnh lẽo của quê hương ngày trước. Giờ đây nơi chốn thị thành, có khi  ta mong lạnh nhiều để có dịp bận vào những áo ấm đủ màu, đủ kiểu. Biết bao nhiêu áo ấm đẹp xinh,  cất mãi, chẳng có cơ hội bận vào? Thành phố càng lúc càng nhiều loại xe. Có thể do vậy nên hình ảnh những đôi tình nhân cùng bận áo lạnh, sánh bước bên nhau xem chừng khá hiếm?

 Giờ đây cuộc sống đầy đủ hơn xưa. Có thể thiên hạ càng trở nên bận bịu mọi thứ trên đời. Cơm áo gạo tiền là nhu cầu căn bản, ban sơ; nhưng khi đủ rồi ai ai cũng mong cầu hơn nữa? bao thứ sang hơn, xa xỉ hơn, ngon hơn hay lạ miệng hơn... chẳng bao giờ thấy đủ.

 Tâm lý lạ lùng con người vẫn vậy.  Sẽ có lúc, chúng ta ngồi một mình chợt 'thèm' trở về cái cảm giác rét mướt Đông Xưa, trong cơn lạnh trời đông nhưng quanh ta, vẫn đầy ăm ắp bao ấm áp gia đình ./.

ĐHL tu bút

TRÍ TUỆ NHÂN TẠO -ĐẠO ĐỨC VÀ LỢI NHUẬN

 Chào bạn đọc

trước khi vào đề tài chính chúng ta lược qua những tin tức hay dị nghị nào đó khiến Sam Altman nhân vật hàng đầu về phát kiến Thông Minh Nhân Tạo AI bị 'hạ bệ' theo Elon Musk thì 

Musk đặt câu hỏi về 'điều đáng sợ' khiến Sam Altman bị sa thải

Tỷ phú Elon Musk cho rằng "điều gì đó đáng sợ" đã thúc đẩy Ilya Sutskever, khoa học gia trưởng của OpenAI, hạ bệ CEO Sam Altman.,.Đây là lần thứ hai tỷ phú gốc Nam Phi băn khoăn về lý do thúc đẩy Sutskever tham gia lật đổ CEO OpenAI Sam Altman hôm 17/11.2023...

Ông chủ X ngày 20/11 đặt nghi vấn OpenAI đang phát triển một công nghệ nguy hiểm. "Tôi rất lo lắng. Ilya là người có đạo đức và không ham muốn quyền lực. Ông ấy sẽ không hành động quyết liệt như vậy trừ khi thật cần thiết. Thế giới cần biết nếu OpenAI sở hữu thứ gì đó gây nguy hiểm cho nhân loại", Musk cho hay.

Khi một người dùng X cho rằng có "biến số bùng nổ" tại OpenAI chưa được tiết lộ với công chúng, Musk đáp: "Chính xác".

Elon Musk từ lâu đã cảnh báo về hiểm họa của AI đối với nhân loại, dù vẫn khẳng định công nghệ này có nhiều điểm tốt và phát triển sản phẩm cạnh tranh với ChatGPT.

Ông là người đồng sáng lập OpenAI năm 2015 và giúp thu hút nhiều nhân tài chủ chốt, trong đó có Sutskever, nhưng rời công ty sau đó vài năm vì bất đồng. Tỷ phú than phiền rằng OpenAI từng được kỳ vọng là tổ chức phi lợi nhuận đối trọng với thế thống trị AI của Google, nhưng đã trở thành "công ty mã nguồn đóng, theo đuổi lợi nhuận tối đa do Microsoft kiểm soát".

Sutskever là nhà đồng sáng lập kiêm nhà khoa học trưởng của OpenAI. Sự khác biệt trong định hướng phát triển AI của ban quản trị và CEO được cho là nguyên nhân khiến Altman bị sa thải hôm 17/11. Đến 20/11, hơn 700 nhân viên công ty, trong đó có Sutskever, đồng loạt ký vào thư dọa nghỉ việc trừ khi Altman quay về.(và nay Sam Altman đã trở lại)

Sutskever, nhân vật chính đứng sau vụ lật đổ, bày tỏ hối hận về hành động trước đó của mình. Ông không có chân trong hội đồng quản trị mới, nhưng vẫn là nhà khoa học trưởng, phụ trách nghiên cứu và phát triển các sản phẩm của công ty.

OpenAI không hé lộ nguyên nhân sa thải  Altman, nhưng Reuters dẫn nguồn nội bộ cho biết CTO OpenAI Mira Murati nói với nhân viên rằng một bức thư mật, do một số nhà nghiên cứu OpenAI gửi tới hội đồng quản trị cũ, về bước đột phá của dự án Q* (Q-Star) đã thúc đẩy họ hành động và ra quyết định hạ bệ Altman...(trích từ vnexpress) 

Born	Samuel H. Altman April 22, 1985 (age 37) Chicago, Illinois, U.S.
Education	Stanford University (dropped out)
Occupation	Entrepreneur
Known for	Loopt, Y Combinator, OpenAI
Title	CEO of OpenAI LP and former president of Y Combinator

"Nghiêm túc mà nói, Ilya đã phát hiện ra điều gì?", nhà đầu tư mạo hiểm Marc Andreessen viết trên X hôm 24/11.

Sau đó, Musk tỏ ý đồng tình trong phần trả lời bên dưới: "Đúng vậy! Điều gì đó đáng sợ đến mức Ilya muốn sa thải Sam. Đó là gì vậy?".

TRÍ TUỆ NHÂN TẠO (AI) ĐẠO ĐỨC VÀ LỢI NHUẬN

 

KHOẢNH KHẮC QUYẾT ĐỊNH CỦA CON NGƯỜI VỀ TRÍ THÔNG MINH NHÂN TẠO…CÔNG CỤ HỮU ÍCH HAY QUẢ BOM HẸN GIỜ ?

AI's make-or-break moment Is it a handy tool — or a ticking time bomb?

HASAN CHOWDHURY / phóng viên  của tờ Business Insider

Hasan Chowdhury  từng viết về các đề tài liên quan đến các đại công ty điện toán và mạng xã hội tại Thung lũng Silicon như Apple, Google, Meta, Microsoft, Netflix, OpenAI, Tesla và Twitter. Ông cũng không bỏ qua  công nghệ mới nổi trội như Trí Thông Minh Nhân Tạo (AI) thế hệ mới cùng THỰC TẾ ẢO. Ông còn viết các bài vở trong vấn đề toàn cầu trong lĩnh vực đầu tư mang nhiều rủi ro và mạo hiểm

***

Sam Altman 

Vào đầu năm 2012, lúc Sam Altman ngừng hoạt động công ty khởi nghiệp đầu tiên của ông, có rất ít dấu hiệu cho thấy con đường phía trước của ông sẽ  đi song song với con đường của Mark Zuckerberg, một kẻ thường bị nghĩ là khờ khạo tại Thung lũng Silicon.

Trong khi Altman đang cân nhắc các bước đi tiếp theo  sau khi đóng cửa công ty khởi nghiệp Loopt,  thì CEO của Facebook đi đầu trong việc tiếp quản toàn cầu phương tiện truyền thông xã hội cùng dẫn dắt công ty của Zuckerberg Mark tiến lên với đợt ra mắt công chúng qua thành công vang dội. Rồi đứa con tinh thần của Zuckerberg được định giá 104 tỷ USD.

Nhưng chỉ hơn một thập niên sau, tình thế đã thay đổi một cách gay cấn. Ngày nay, lời hứa về phương tiện truyền thông xã hội- một lực lượng thống nhất vì những điều tốt đẹp gần như đã sụp đổ và Zuckerberg đang cắt giảm hàng nghìn việc làm sau khi công ty của anh chuyển hướng mạnh mẽ sang metaverse (từ 86,000 năm 2022 và năm nay sẽ còn 66,000 jobs). Và đó là Altman, 37 tuổi, một sinh viên đại học Stanford, bỏ học giữa chừng, hiện là  ngôi sao vươn lên và nổi trội một cách không ngờ.— nhưng cũng từ đây sẽ là là người phải đối mặt với những cạm bẫy của quyền lực bao trùm.

Kể từ khi ChatGPT ra mắt ra công chúng vào tháng 11năm nay (2022) một mô hình trí tuệ nhân tạo, có thể viết văn xuôi, mã, v.v., có thể được coi là thứ công nghệ uy lực nhất — do không thể đoán trước — trong thế hệ của Altman. Nó có thể là một mỏ vàng cho Altman, dẫn đến một khế ước trị giá hàng tỷ đô la trong nhiều năm đến từ Microsoft và có sức thu hút 100 triệu người dùng trong hai tháng đầu tiên. Tốc độ tăng trưởng vượt xa bước tiến của TikTok và Instagram, khiến nó trở thành ứng dụng điện toán phát triển nhanh nhất trong lịch sử Internet.

 

Chẳng khác gì mạng xã hội vào năm 2012, ngành công nghiệp trí tuệ nhân tạo (AI) đang đứng trước ngưỡng cửa của sự thay đổi to lớn, còn có thể nói là vĩ đại là đàng khác. Trong lúc các mạng xã hội tiếp tục tái định hình thế giới chúng ta chỉ trong vòng 10 năm tới đây, các chuyên gia nói với tôi (tác giả) rằng hậu quả của con đường tiếp theo của AI sẽ còn lớn hơn rất nhiều. Theo các nghiên cứu gia, mô hình AI hiện tại hầu như không làm trầy xước bề mặt tiềm năng của công nghệ. Và khi Altman và nhóm của ông tiến lên, về căn bản AI có thể tái định hình nền kinh tế và cuộc sống của con người thậm chí còn hơn hẳn các mạng xã hội hiện tại.

 Giám đốc nghiên cứu nền tảng về AI tại Viện Turing thuộc Vương Quốc Anh là giáo sư Michael Woodridge cho biết: “AI có tiềm năng trở thành một công nghệ biến đổi xã hội con người giống như internet, truyền hình, đài phát thanh, báo chí, nhưng chúng ta chưa tưởng tượng ra nổi người ta sẽ sử dụng nó ra sao?"

Thành tích của Zuckerberg tại Facebook chứng minh rằng- việc buông lỏng công nghệ có thể gây ra những hậu quả ghê gớm —  nếu Trí Thông Minh Nhân Tạo- AI không được kiểm soát hoặc nếu con người CHỈ ƯU TIÊN chuyện TĂNG TRƯỞNG HƠN LO LẮNG CHO SỰ AN TOÀN THÌ HẬU QUÁ KHÓ LƯỜNG DO KHÔNG KHẮC PHỤC ĐƯỢC.

Công nghệ dĩ nhiên mang tính cách mạng, nhưng được thực hiện một cách nguy hiểm. Dan J. Wang, hiện nay là phó giáo sư về môn kinh doanh và xã hội học tại Trường Kinh doanh Columbia, ông từng lái xe ngang qua văn phòng Altman's Loopt tại thành phố Palo Alto, bắc California. Lúc thời còn là sinh viên đại học Stanford. Altman nói với tôi (tác giả)  rằng Dan thấy có nhiều điểm tương đồng giữa Altman và Zuckerberg:

Cặp đôi này (Altman và Zuckerberg) là "những tay tổ truyền bá công nghệ" và cũng là "những nhà lãnh đạo có sức thuyết phục thực sự". Đó là những người có thể giành được niềm tin của bá tánh.. Nhưng những gì họ thiếu trong tính độc đáo, họ bù đắp bằng khả năng chấp nhận rủi ro. Wang cho biết cả Zuckerberg và Altman đều sẵn sàng mở rộng việc sử dụng công nghệ mới với tốc độ nhanh hơn nhiều so với những người tiền nhiệm đầy tính thận trọng.

Nhưng ranh giới LỢI- HẠI giữa vấn đề tung ra công nghệ tiên tiến để cải thiện cuộc sống mọi người và vấn đề để một sản phẩm chưa được thử nghiệm lọt vào tay công chúng từng hết lòng đặt niềm tin tưởng vào công nghệ dù rất mong manh?  Hồ sơ theo dõi của Zuckerberg cho khá  nhiều ví dụ về việc nó có thể sai lầm ra sao. Kể từ khi Facebook phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng vào năm 2012,  FB đã tung ra hàng chục sản phẩm của mình trên mạng xã hội, đồng thời có ảnh hưởng sâu sắc đến cả thế giới. Chúng ta ắt nhớ lại vụ bê bối Cambridge Analytica đã phơi bày các vấn đề va chạm về quyền riêng tư khi thu thập dữ liệu cá nhân của hàng tỷ người; thứ đến chúng ta phải lo sợ việc sử dụng Facebook từng tạo điều kiện cho bạo lực như nạn diệt chủng ở Myanmar và cuộc Bạo Loạn ở Đồi Capitol QH Hoa Kỳ cho thấy thông tin sai lệch độc hại (thuyết âm mưu) trên các nền tảng xã hội nó rõ ràng nguy hiểm như thế nào; và tác hại của các dịch vụ như Instagram đối với sức khỏe tâm thần đã đặt ra nhiều câu hỏi gay gắt về vai trò của mạng xã hội trong cuộc sống hàng ngày của công chúng.

 

Danh tiếng của Facebook đã bị tổn hại chính là hậu quả đến từ việc công ty này chỉ lo chạy đua cho kịp với đà gia tăng số người tiêu dùng. Ai là cơ quan quản lý và nhà đầu tư, những người này không hiểu được hậu quả mang lại do hàng tỷ người tiếp xúc trực tuyến trên quy mô và tốc độ chưa hề xảy ra trước đó. Tuy Cty Facebook và Zuckerberg đã xin lỗi về những sai lầm của họ - nhưng không xin lỗi hay nhận ra sai lầm về chủ tâm ráo riết tiếp cận và có thể nói 'mê hoặc' công chúng như một loại hình tôn giáo nào đó đến từ giàn lãnh đạo của các công ty. Họ là hiện thân của câu thần chú "di chuyển chớp nhoáng + công phá mọi thứ" của công nghệ. Nếu phương tiện truyền thông xã hội như thế phơi bày những xung lực tồi tệ nhất của nhân loại trên quy mô lớn, thì chính TRÍ TUỆ NHÂN TẠO là một động cơ đầy áp lực  đẩy nhanh sự lây lan sai lầm do con người sáng tạo ra.

    Một chuyên gia tên là Margaret Mitchell có nói, “Thực tế là công nghệ AI thế hệ mới đã ra đời nhưng không có nhiều thẩm xét không có cơ chế nào đưa tới sự đồng ý- chính đó là hệ quả của ý tưởng DI CHUYỂN CHỚP NHOÁNG CÔNG PHÁ MỌI THỨ”

. Một khoa học gia nghiên cứu AI, người đồng sáng lập bộ phận đạo đức AI tại Google, cho chúng ta hay:

Đối với Heidy Khlaaf, giám đốc của công ty an ninh mạng và an toàn Trail of Bits, đồng thời là cựu kỹ sư an toàn hệ thống tại OpenAI, ông cho rằng hiện  các công ty chủ yếu cường điệu về AI, họ phóng đại  công nghệ vì lợi nhuận, ưu tiên giá trị thương mại hơn là lo ngại về tác động xã hội về sau…ai cũng đang cố gắng triển khai và thực hiện AI mà không hiểu những rủi ro mà rất nhiều nhà nghiên cứu thực sự tuyệt vời đã xem xét trong ít nhất 5 năm qua. Quý vị không nên cho Công nghệ mới ra thế giới bên ngoài nếu công nghệ đó có thể gây ra tác hại về sau.

Điều này sẽ là cảnh báo rõ ràng cho Altman, OpenAI và phần còn lại của ngành công nghiệp trí tuệ nhân tạo.

LỢI HẠI VỀ TRÍ TUỆ NHÂN TẠO chẳng khác gì chuyện KHUI CHIẾC HỘP PANDORA ( cái hộp của rắc rối- xui xẻo)

===========

NHÓM TỪ hay THÀNH NGỮ "MỞ CHIẾC HỘP PANDORA "  cùng nghĩa mang lại Rắc Rối Xui Xẻo. Đây là điển tích được dùng mô tả một hành động có thể gây ra những hậu quả rắc rối và phiền toái về sau. Điển tích bắt nguồn từ một câu chuyện thần thoại người Hy Lạp, ngày xưa có người phụ nữ Pandora, do tò mò, hay bị ma quỷ cám dỗ, đã mở một chiếc lọ (hoặc một chiếc hộp) chứa nhiều thứ xấu xa mà con người đánh mất từ lâu 

================

    Cán cân quyền lực giữa đạo đức và lợi nhuận trong ngành đang bắt đầu chuyển sang một hướng khác. Sau khi nhận được khoản đầu tư từ Microsoft có trị giá hàng tỷ đô la  vào tháng 1, công ty  OpenAI hiện được đồn đại là trị giá 30 tỷ đô la và đã không lãng phí thời gian để thương mại hóa công nghệ của mình. Microsoft đã công bố việc tích hợp công nghệ của OpenAI vào công cụ tìm kiếm Bing của mình vào ngày 7 tháng 2 và cho biết họ có kế hoạch đưa AI vào các sản phẩm khác của Microsoft.

Hành động đó lập tức châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang về trí tuệ nhân tạo .  Tiếp nối đại gia Google, trong một thời gian dài là lực lượng thống trị AI của Thung lũng Silicon, đã bắt kịp tốc độ  qua những nỗ lực thương mại hóa của riêng mình. Gã khổng lồ công nghệ đã phát hành một đối thủ cạnh tranh của ChatGPT có tên là Bard chỉ 68 ngày sau thông báo của Bing. Nhưng phát hành của Bard cũng là một câu chuyện cảnh báo về việc mở rộng quy mô quá nhanh: Thông báo ra mắt có nhiều lỗi và kết quả là cổ phiếu của Google sụt giảm. Và không phải Bard là công cụ AI duy nhất có vấn đề. Trong vòng đời ngắn ngủi của mình, ChatGPT đã cho công chúng thấy rằng nó dễ bị "ảo niệm" — những câu trả lời tự tin đúng nhưng lại sai.  khuynh hướng cùng tính không chính xác lại xảy ra phổ biến.

==============

Viện Alan Turing là viện quốc gia về khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo AI của Vương quốc Anh UK. Viện được thành lập vào năm 2015 và được chính phủ Anh tài trợ to lớn. Nó được đặt theo tên của Alan Turing sinh năm 1912 mất 1954 (hình) nhà toán học người Anh và người tiên phong về máy tính

=====================

Wooldridge tại Viện Alan Turing cho rằng tin giả cũng là vấn đề nguy hiểm khi chúng ta chứng kiến TIN GIẢ SẼ ĐƯỢC ‘CÔNG NGHIỆP HÓA" thực sự dưới bàn tay của TRÍ TUỆ NHÂN TẠO." Ông Wooldridge còn nói: “công nghệ hóa tin giả sẽ lấp đầy thế giới chúng ta bằng  sự giả dối mà không ai nhận thấy. Điều đó làm cho con người không thể nào  phân biệt cho ra sự thật từ những hư cấu của AI tạo ra…”

          Yacine Jernite, một khoa học gia nghiên cứu tại công ty AI Hugging Face, nhận thấy có nhiều lý do để lo ngại về việc các chatbot AI được sử dụng để lừa đảo tài chính.  Ông ta nói: "Khi kẻ cần lừa tiền ai đó thì họ lo xây dựng mối quan hệ thân thiết với họ. Nạn nhân sẽ cần thứ gì đó có thể trò chuyện và càng lúc càng cảm thấy gắn bó". Đó không  chỉ hệ quả của việc bạn đã lạm dụng chatbot - mà là chính chatbot muốn thế và là thứ mà chatbot đang cố gắng hoàn thiện cho tinh vi hơn ."

Giám đốc AN Ninh Mạng Khlaaf, còn nhìn ra một rủi ro phổ biến hơn đó là sự PHÁ HỦY TOÀN BỘ TÍNH TOÀN VẸN CỦA KHOA HỌC, SỰ PHÓNG ĐẠI QUÁ MỨC gây  HẠI LỚN CHO CỘNG ĐỒNG NHÂN LOẠI.

 Đó là khi chúng ta chưa kể đến lúc ứng dụng AI vào các lĩnh vực có tính quan trọng về an toàn như y học và vận tải. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng sự trọn vẹn của AI vẫn còn QUÁ XA tương phản với sự phát triển quá nhanh chóng của nó. Bản thân OpenAI đang di chuyển với tốc độ để phát hành các phiên bản mới của mô hình của nó. GPT-4, phiên bản nâng cấp của ChatGPT, sắp ra mắt. Nhưng sức mạnh đột phá của AI và những mối nguy hiểm do nó gây ra quá rõ ràng. Vậy mà đối với các ông chủ công ty chỉ suy nghĩ đó là cách tiếp cận và sự tha thứ sẽ tính sau.

Sai lầm lớn nhất của Zuckerberg là cho phép đạo đức đóng vai trò thứ hai, đứng sau lợi nhuận. Việc Facebook thành lập một ban giám sát là dấu hiệu cho thấy công ty đã sẵn sàng chịu trách nhiệm về mặt đạo đức mặc dù nhiều người cho rằng còn quá ít, quá trễ tràng để tiêu diệt được những con ma do nền tảng này tung ra. Nhưng chính lúc này, Altman phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan tương tự, bỏ thì thương (lợi nhuận) vương thì tội (đạo đức)

Altman nhận thức được những tác hại tiềm tàng của AI. Anh tweet ra rằng "Nếu bạn nghĩ rằng bạn hiểu tác động của AI, thì sự thực bạn không hiểu hết và vẫn chưa được hướng dẫn thêm. Nếu bạn biết rằng bạn không hiểu, thì chính là lúc bạn thực sự hiểu Lời trần tình trên tweeter của Altman đang toát ra chuyện gì? Anh muốn nói toạc ra rằng- các nhà nghiên cứu hiện đang có quá ít thông tin chi tiết về dữ liệu đã được đưa vào máy của OpenAI.

Wang tại đại học Colombia cho rằng Altman đang vật lộn với hậu quả mâu thuẫn đến từ AI - cho dù đó là vấn đề thuộc tính công bằng, chính xác hay minh bạch của nó. Theo Wang, việc tuân thủ một hệ thống đạo đức đảm bảo không gây hại cho cộng đồng trong khi phải cố gắng mở rộng quy mô lớn tiếp theo trong lĩnh vực công nghệ là "gần như không thể".

Tốc độ gần như đóng băng khi các cơ quan quản lý quyết định hành động chống lại. Điều đó có nghĩa Altman sẽ không  chọn để mở chiếc hộp Pandora của AI (mở ra sẽ chuốc lấy rắc rối và phiền toái). Phương tiện truyền thông  đã khuếch đại các vấn đề  xã hội, như Wooldridge từng nói. Nhưng AI rất có thể tạo ra những cái mới. Altman cần phải làm đúng hay có thiện tâm hơn  vì lợi ích của công chúng. Nếu không, thì quả là thảm nạn cho tất cả con người...

Hasan Chowdhury

LƯỢC DỊCH BY ĐHL  14/3/2023 SAN JOSE USA

nguồn

https://www.businessinsider.com/ai-technology-chatgpt-openai-bing-threat-society-economy-social-media-2023-

TRƯỜNG NGUYỄN HOÀNG VỀ THĂM CĂN CỨ HQ CỬA VIỆT TẾT 1972

 

theo website Manhhai thì ...Helgoland, một tàu bệnh viện của Đức trong Chiến tranh Việt Nam tại cảng Đà Nẵng, Việt Nam, ngày 19 tháng 1 năm 1972. Con tàu với 150 giường bệnh và ba phòng mổ, được biên chế với mười bác sĩ và ba mươi y tá từ Hội Chữ thập đỏ Đức, đã có mặt ở miền Nam Việt Nam từ năm 1967.

 

CỬA VIỆT VÀ TRƯỜNG NGUYỄN HOÀNG TẾT 1972

TẾT NHÂM TÝ LỚP 12 A3 DO GS PHAN NGỌC LAN dạy môn vạn vật cũng là cố vấn được về biển Cửa Việt thăm các anh hải quân ở đó.

cô Phan ngọc Lan (trái) và học trò Đinh quang Tuyết 2021

Cuộc đi khá đông đủ. Có một xe GMC chở về tận nơi. Đồn HQ Cửa Việt hiu hắt bên cửa sông vắng vẻ. Nhưng ngày đó bỗng nhiên vui nhộn hẳn lên chắc chắn là nhờ có bóng nam nữ các học sinh NH về thăm các anh.

KHÔNG ẢNH CĂN CỨ HẢI QUÂN CỬA VIỆT TRƯỚC 1972

Có văn nghệ, cây nhà lá vườn. Chỉ là cây đờn ghi- ta trong lớp cùng các cây đờn đơn vị các anh nhưng sao ấm cúng và vui vẻ lạ lùng. Vị Hải Quân Trung Tá chỉ huy căn cứ giang thuyền đó dĩ nhiên là hết sức ủng hộ cuộc thăm viếng bất ngờ và đầy chân tình đó. Người viết nhớ lại phải dùng chữ Giang Thuyền do chẳng thấy bóng chiếc tàu to lớn nào của Hải Quân VNCH hay thấy trên báo chí mà đó là những chiếc giang thuyền cỡ nhỏ. Mấy chiếc giang thuyền đó có lần ngược dòng Thạch Hãn, im lìm bỏ neo trước Tòa Hành Chánh của Tỉnh. Giang Thuyền là một cấu trúc giữa gỗ và kim loại nhưng có thể do nó tiện dụng trên sông nước cạn và nhỏ như sông Thạch Hãn nên có thể là điểm đắc dụng của hải quân thời đó.

một trong mấy loại giang đỉnh hay giang thuyền trước 1972

Hết văn nghệ vị Trung tá cho lệnh một giang thuyền chở học sinh lớp chúng tôi ra ngoài biển để thăm CHIẾC TÀU BỆNH VIỆN đang bỏ neo cách cửa Việt không xa.

chiếc tàu BV Đức HegoLand đang vào Sông Hàn Đà Nẵng

Ngoài khơi chiếc tàu BV màu trắng đang bập bềnh neo trên mặt nước như đang mời mọc sự háo hức của những học sinh Quảng Trị. Màu trắng bạc nổi bật trên nền nước xanh, ngoài đó là mặt biển êm và yên tĩnh. Thật là dịp hiếm có cho cô trò chúng tôi, những người thành phố đang háo hức mong ra mau để thăm cho được con tàu. Người viết nhớ lại, vào những năm đó, chúng tôi hay nghe những nạn nhân chiến cuộc kể cả dân sự có khi được "đưa ra hạm đội" cứu chữa thương tích phải chăng là chiếc tàu này?

Nhưng một rủi ro đến không ai ngờ được... Cửa Việt ngày đó không biết do sao sóng rất lớn. Từ xa, chúng tôi thấy một cửa biển hẹp nhưng nhiều đợt sóng trắng xóa dâng cao khi tiến vào bờ...Tội cho chiếc giang thuyền như đang vật vã chồm lên, hụp xuống làm chúng tôi thấy lo sợ vô cùng...

Con gái ở trong khoang thuyền, vài người say sóng quá trời có người như Ng thị Thanh Tâm ói liên tục. Trước mũi giang thuyền Nguyễn cường Nam ôm lấy mũi tàu đang chồm lên xuống , sóng đánh ướt hết cả chiếc áo sơ mi trắng, Nam la hét ra chiều thỏa thích không sợ gì cả

Con thuyền vẫn say với sóng đánh ghê gớm ...

Không ra được cửa chỉ một đoạn ngắn nữa là ra ngoài kia biển sẽ êm

TRÁCH NHIỆM AN TOÀN CHO CẢ MỘT LỚP HỌC SINH MẤY CHỤC NGƯỜI VỊ TRUNG TA CĂN CỨ TRƯỞNG PHẢI RA LỆNH CHO TÀU QUAY

LUI

CHIẾC TÀU THEO LỆNH QUAY VỀ LẠI

THẬT ĐÁNG TIẾC LÀM SAO

đã 50 năm qua, giáo sư cố vấn Phan ngọc Lan nay đã quá vãng. Người đã về với người muôn năm cũ

Các bạn như Sắt, Dương Toàn cũng ra đi từ lâu...

Nguyễn cường Nam , Hồ phương Loan chắc ở SG.

Thanh Tâm vẫn còn và nhiều bạn lớp A hồi đó nữa

Không biết lớp chúng ta ngày đó ai còn nhớ chuyến về Cửa Việt dịp tết 1972 trước khi giã từ QT mãi mãi, thành phố thân yêu trong đống tro tàn kỷ niệm ...

ký ức

đinh hoa lư