Thursday, December 28, 2023

UNG THƯ MÁU

 


(phiên dịch và từ vựng chuyên khoa do người viết tạm đặt )


UNG THƯ MÁU RA SAO?

Nói về Ung Thư Máu (leukemia) đầu tiên chúng ta phải để ý đến chuyện tuỷ xương. Tuỷ xương có nhiệm vụ chính là tạo ra hồng cầu, bạch cầu và một số tiểu cầu (giúp làm đông máu)

Các tế bào này sẽ vào máu nhằm làm nhiệm vụ nuôi cơ thể và chống bệnh. Ví dụ hồng cầu mang oxygen, dưỡng phẩm cho tế bào cùng tải đi CO2... bạch cầu chống vi trùng và tiểu cầu để hàn vết thương khi bị chảy máu...

Như vậy ung thư máu nó đi từ tuỷ xương có liên hệ đến hồng cầu và bạch cầu mà ra.

Ung thư máu không giống nhau.

 Có 4 loại ung thư máu:

1- Ung thư Bạch Cầu  Cấp tính (acute lymphoblastic leukemia -ALL)

2- Ung Thư Hồng Cầu cấp tính (acute myeloid leukemia- AML)


3- Ung thư Bạch Cầu Mãn tính (Chronic lymphopblastic leukemia -CLL)


4- Ung thư Hồng Cầu Mãn Tính (chronic myloid leukemia -CML)


                                        ***


hình: một bệnh nhân Ung Thư Bạch Cầu Cấp Tính (ALL)

Mỗi loại ung thư máu nói trên nó khởi nguồn từ một tế bào ung thư và sao bản liên tục tạo ra:

-*là ròng là bạch cầu Ung (lymphoblastic leukemia) khiến bệnh nhân thiếu bạch cầu thứ thiệt trầm trọng trầm trọng

-* Hai là tạo ròng Hồng Cầu Ung (myeloid leukemia) khiến bệnh nhân thiếu Hồng Cầu thứ thiệt trầm trọng.



                        bệnh nhân Myeloid Leukemia UNG THƯ HỒNG CẦU  Cấp Tính (AML)

Ung thư máu (leukima) hiện nay là chứng ung thư khá phổ biến không riêng gì tại Việt Nam mà ngay các nước khác cũng thường gặp.

Không Phải bệnh nhân Ung Thư Máu  Nào Cũng Giống Nhau

Như thế phải xác định bệnh nhân thuộc về chứng ung thư máu loại nào trước khi chữa trị.

Căn bản về lý thuyết, thông thường ung thư máu nó khởi nguyên từ một tế bào ung thư sinh ra trong tuỷ xương. Tế bào này là tế bào từng bước trở thành một tế bào ung thư máu.

Tuỷ xương có hai nhiệm vụ chính yếu:

Một là tạo hồng cầu. Tế bào ung thư hồng cầu hay chứng hồng tạng khởi nguyên từ tế bào này (myeloid leukemia)

Hai là tạo bạch huyết cầu là căn bản của hệ miễn nhiễm. Ung Thư bạch cầu  phát nguyên từ tế bào này có nghĩa nó sinh ra nhiều bạch huyết cầu ung quá (lymphoblast)?

Nói tóm lại hai loại ung thư máu là do hai cực đoan là tạo ra chuyên bạch cầu ung (lymphoblast) hay chuyên hồng cầu  ung  (myeloblast); gom chung là "blast"!


UNG THƯ MÁU PHÁT TRIỂN RA SAO?

Y khoa chưa hiểu rõ ràng hết về nguyên nhân của ung thư máu ngoại trừ hiểu rằng ung thư máu đi từ việc tế bào tuỷ biến chứng thành tế bào ung thư mà ra. Tế bào ung này (bạch cầu hay hồng cầu- blast cell) nó phát triển nhanh và bền hơn tế bào đồng loại của nó với tốc độ rất nhanh.

*Trong hai chứng Ung thư Máu Cấp tính:

 Hai tế bào ung lymphoblast & myeloblast  ( hồng hay bạch) phát triển nhanh đến cả ngàn tỷ tế bào ung nhưng chẳng chịu làm việc giống tế bào 'đồng chủng' nên choán hết sự sinh sản của các tế bào bình thường. Hai chứng ung thư máu cấp tính này (lymphocytic và myeloid) phát triển nhanh chưa có cách chữa trị

Hậu quả đưa đến:
-Thiếu hồng cầu trầm trọng hay còn gọi là thiếu máu (anemia) do chỉ có hồng cầu ung thư.
-Thiếu tiểu cầu (platelet) trầm trọng gây dễ cháy máu vì không cầm vết thương.
-Thiếu Bạch Cầu (tính kháng bệnh ) trầm trọng (kháng nhiễm) do chỉ có bạch cầu ung thư mà thôi.


**
Trong hai loại ung thư máu mãn tính (CLL, CML): nó phát triển bệnh chậm hơn

Ung thư Bạch cầu mãn tính (CLL) do các tế bào ung bạch cầu không làm nhiệm vụ và lại quá nhiều khiến tính kháng bệnh trở thành yếu ớt

Ung thư Hồng Cầu mãn tính: (CML) theo thời gian bệnh  nhân trở thành thiếu hồng cầu tuy bạch cầu làm việc bình thường nhưng số lương của nó lấn át số hồng cầu đưa bệnh nhân trở thành thiếu máu trầm trọng.

CHỮA TRỊ RA SAO?

Trang này không nói sâu phần chữa trị nhưng khái quát quan trọng cho bệnh nhân Ung Thư Máu Cấp Tính (Acute Leukemia)  là phải tới trung tâm y tế ngay và chữa kịp thời. Phương pháp hiện nay thông dụng vẫn còn dùng là HOÁ TRỊ và Thay Tuỷ.

Bệnh nhân MÃN TÍNH UNG THƯ HỒNG CẦU (CML) cần có ngay những loại thuốc như  imatinib mesylate (Gleevec®, 
dasatinib (Sprycel®) hay nilotinib (Tasigna®)...


Bệnh nhân chứng Ung Thư Máu Bạch Cầu Mãn Tính (CLL) không cần gấp do wait and see (sic) thuốc nếu cần vẫn có người được xạ trị tuỳ theo bác sĩ chẩn đoán.


ĐHL biên soạn 
sources

What Is Acute Lymphocytic Leukemia?

https://www.cancer.org/cancer/acute-lymphocytic-leukemia/about/what-is-all.html

Understanding Leukemia
https://www.lls.org/sites/default/files/file_assets/understandingleukemia.pdf

No comments:

Post a Comment