Saturday, November 14, 2020

HÀ LA THÔN NGÀY THÁNG ĐÓ


Biển sóng biển sóng đừng xô tôi
Đừng xô tôi ngã dưới chân người
Biển sóng biển sóng đừng xô nhau
Ta xô biển lại sóng về đâu
....(lyrics -Song Ve Dau)

========================================================

Ngày cuối năm lướt qua trang mạng vannghequangtri.com, tôi đọc bài thơ của tác giả Đinh Thu chạnh lòng tôi nhớ kỷ niệm Hà La năm nào.

C
ửa Việt ơi! Cửa Việt

Bao năm trời đi xa


Đêm giật mình thức giấc


Nghe con sóng vỡ oà



Cửa Việt sóng và gió


Nửa đời ta mang theo


Lật úp ngàn nỗi nhớ


Em hồn nhiên trong veo



Cửa Việt cát và nắng


Chiều chênh vênh hàng dương


Đêm nồm lên mát rượi


Thổi nghiêng miền nhớ thương



Cửa Việt sáng và chiều


Cõi riêng em và tôi


Ngoảnh lại miền kí ức


Khúc dạo đầu êm trôi



Cửa Việt ngày và đêm


Biển rì ầm vỗ sóng


Thương mùa sang biển động


Lạc nhau một kiếp người


Cửa Việt em và tôi


Cùng mối tình thơ dại


Nửa đời chưa chạm phải


Vết thương lòng cưu mang


Đình Thu - CỬA VIỆT EMTÔi



Cám ơn bài thơ của tác giả, làm DHL chạnh nhớ cái thôn đìu hiu vắng bóng dân về ; ngày tháng cũ khi cảnh biển dâu chưa cơn lặng sóng. 


 Mới buổi can qua, chúng tôi đám tù từ Ái Tử về trú cách biệt tại một ngã ba sông sắp chảy ra Cửa Việt. Thời gian này khoảng cuối năm 1975 hay hè 1976 chúng tôi làm muối ở đây. Muối làm theo phương pháp mới nên lấy được trong ngày . Phương pháp này khác xa với cách làm muối tại Phan thiết xưa.
Làm muối cách mới này ra sao?


-1: LÀM MẶT BẰNG: những thửa ruộng muối thật bằng, chúng tôi đi nong đất bằng những cái thuỗng dài , cát gánh từ sông Hà La vào (cách 2 cây số) rãi đều trên mặt bằng .Tù được giao khoán số cát phải gánh từ bờ sông Hà La vào , ai gánh đủ số lượng mới được về trại nghỉ.


-2 TĂNG ĐỘ MẶN NƯỚC BIỂN
Nước biển từ Cửa Việt theo các con lạch đào vào ruộng. Sau khi ngấm qua lớp mặt bằng này độ mặn sẽ tăng lên cao . Giữa những đám ruộng là những đường thẳng chúng tôi múc nước từ các ô nước đã tăng độ mặn bỏ vào các cái vại đúc để dọc theo những đường băng này. các ô phơi cạnh các vại này sẽ nhận một lớp nước muối đậm này. 

3-PHƠI NỨOC BIỂN VÀ CÓ MUỐI CUỐI NGÀY 
Rất nhiều các ô phơi dọc theo các đường băng. Trời nắng đến chiều chúng tôi cào lại là có một lớp muối mỏng. Vô số các ô phơi như thế cộng lại cuối ngày đã có muối đem gom lại. 

Muối tù làm được trại bán lấy tiền gọi là 'cải tạo lao động' . Những cái áo bạc phếch mồ hôi muối của anh em tù, những bữa ăn không no là những gì đáng nhớ. 


NHỮNG KHÚC SẮN ĐƯỢM TÌNH THUƠNG CỦA DÂN MỚI HỒI CƯ 


Chúng tôi được dịp khơi lại một đoạn sông của thôn Hà la bị cạn vào một hai dịp cuối tuần. Khúc sông hẹp này đựoc mấy đội tù làm ruộng muối vào làm giúp. Đây là những ngày thứ Bảy chúng tôi vui nhất vì được gặp lại dân , những người từ trong Nam mới hồi cư lại vùng này. Tiếng là gặp lại dân nhưng chúng tôi chỉ thấy loáng thoáng thôi. 


Có một giờ giải lao nào đó, các đội đoàn trong thôn có nhiệm vụ gánh sắn nấu ra 'bồi dưỡng' cho đám tù chúng tôi đang công tác XHCN cho họ. Những khúc sắn nhỏ bằng đầu ngón chân, vừa mới vươn lên từ nền đất cát trắng gần biển. Những thùng nước chè xanh anh dân trong thôn gánh ra trong hai thùng sắt vuông rỉ sét . Ôi một buổi 'giải lao' chúng tôi những người tù nhớ mãi. 


Những khúc sắn 'nhỏ ốm tong teo' sao thơm và dẻo 'đến thế'! tù, đói, cái gì mà chẳng ngon. Uống thêm mấy lon gô nước chè , từ tay người trong làng nấu cho , chúng tôi rất lâu mới thuởng thức lại nó 'thấm thía' làm sao!


Anh đội trưởng sản xuất trong thôn, nghe đâu cũng hạ sĩ VNCH vừa đem nước và sắn cho chúng tôi, liếc trái liếc phải, nói nhanh với chúng tôi:

...ăn , ăn đi cho no nghe mấy eng ...

 
Chúng tôi nhớ anh đến thế.


Bốn mươi năm qua rồi nhớ về Hà La Thôn những tiếng sóng lao xao vỗ vào bờ sông cạnh doi đất nơi một lán trại tù năm riêng rẻ. 


Một ruộng muối mênh mông chắc giờ không còn dấu vết. Hà La thôn , khúc sông nào đó- có bàn tay những người tù khơi rộng, một ngày cuối năm 1975 . Hà La thôn, nơi có những khúc sắn "nghĩa tình" và bát nước chè 'ân cần' thuơng cho thân phận sa cơ thua cuộc, là chút gì an ủi cho bao người chiến bại.

Hà La ơi ! thôn xưa cày lên dòng nước mặn


Bạc áo vai người kỉu kịt hạt muối thấm mồ hôi

Thôn xóm quạnh hiu dòng sông chờ người khơi mạch sống


Cơm áo chưa về ngày tháng đó xa xăm


Sóng sánh miếng nước chè xanh anh tôi chia đôi khúc sắn


Mặn nồng ơn nghĩa- dòng sông vắng làm nhân chứng tình dân.



Kỷ niệm ruộng muối và đào sông thủy lợi thôn Hà La Cửa Việt 1976.
hình Lục Giác Đỏ; Ruộng Muối Hà La 1975 (hay 1976)

Đinh Hoa Lu



No comments:

Post a Comment