ON/OFF=AUDIO
Ai đi không hẹn về sao nặng tình hai quê
Bên ni những nguyện thề
Có chạnh lòng bên tê
Quê người mưa nắng có còn tình sâu nặng
hay nhạt phai trong lòng?...
"hai que lyrics"
Ai đi không hẹn về sao nặng tình hai quê
Bên ni những nguyện thề
Có chạnh lòng bên tê
Quê người mưa nắng có còn tình sâu nặng
hay nhạt phai trong lòng?...
"hai que lyrics"
dhl vác cái cuốc chơi sau backyard ý muốn nhớ lại "NGÀY XƯA"
nhớ về ba mẹ gia tôi va` Động Đền ,Hàm Tân , Bình Thuận
nhớ về ba mẹ gia tôi va` Động Đền ,Hàm Tân , Bình Thuận
ĐẤT RUỘNG ĐỘNG ĐỀN
Đất ruộng Động Đền nổi tiếng hiếm hoi . Một dải đất cát ven biển Hàm tân chỉ ưu tiên dành cho người nào biết chăm chỉ làm lụng, chịu khó khai hoang vỡ đất, có thể nói từng tấc đất một.
Kỷ niệm ở đây tôi không thể nào quên được những năm sau 1980, thời gian tôi có mặt tại "XỨ ĐỘNG", cái tên của tay sáo có biệt danh là THÀNH TÍN . Anh cũng người gốc phường Đệ tứ tỉnh Quảng trị năm xưa .
Lúc độc thân tính tôi siêng năng chịu khó. Tôi không bao giờ bỏ qua bờ tranh bụi lách hoang nào cả, vì mong muốn kiếm thêm diện tích cho đám đất bạc màu trên rẫy "CHỒM CHỒM". Tôi còn nhớ một cây cầy cổ thụ to lớn, gỗ cứng ngắt, thiên hạ ai cũng chê, tôi cũng không bỏ sót. Đến khi hỏi vợ xong tôi đi phụ làm ruộng với ba vợ tôi cái tánh siêng năng cũng không giảm bớt mà lại còn tăng gấp bội.
Động Đền hồi này có đến 6 thôn , lại phải sống chen chúc với đám ruộng pha cát bạc màu nhỏ hẹp. Đất hẹp đến nổi đứng bên này nói vói qua bên kia vẫn rõ giọng. Hàng trăm gia đình phải cạnh tranh nhau từng tất ruộng, bờ be, và còn có khi mích lòng nhau từng miếng nước dẩn vào đám ruộng cỏn con từng nhà.
Thứ đất này chỉ tốt trong quá khứ vài mùa đầu khi dân QT mới di dân vào, tức khoảng sau năm 1973. Những vồng khoai củ to quá cở, chưa từng thấy, hay những bụi sắn củ lớn đến nỗi ít ai nhổ lên được ! Đó là chuyện hơn 15 năm trước khi tôi về, chuyện mà ai là người dân xứ Động cũng còn nhắc lại . Và người dân xứ Động có người phải từ giã quê hương nghèo khó này mà ra đi biền biệt. Họ đã vào tận Rạch giá, Bạc liêu nơi ruộng đồng 'cò bay thẳng cánh' hay chịu làm phu cao su tại những vùng đất đỏ LONG KHÁNH-BIÊN HÒA.
SAN LẤP HỐ BOM
Tôi thì bám vào những mét đất ruộng cằn cổi này ,'đồng cam cộng khổ' với những ngừơi còn ở lại. Làm sao quên được ngày tháng cần cù chịu khó ; ba vợ tôi, mấy đứa em vợ , và cả tôi ngày lại ngày san cả hố bom từ lâu biến thành cái hồ ở giữa đám ruộng. Cái hố bom là miếng đất hoang, chẳng ai có gan san lấp, thế mà cả nhà tôi dám làm ! (*)
Tính kiên trì cùng nhẫn nại là sức bật cho chúng tôi đủ ý chí san lấp hố bom mà bà con thôn xóm chưa ai nghĩ đến. Nỗi đau khi cả nhà cùng lê lết cắt từng nhánh lúa nhẹ bấc, mất mùa , chỉ còn vài hạt, vì đất chẳng còn gì cho cây lúa sinh sôi nảy nở. Lúa cắt không đủ bù giống! có nhà bỏ luôn không thèm cắt nữa ! Cánh đồng lổ đổ những đám lúa mất mùa , thiếu phân , thiếu nước. Những nhánh lúa lép xẹp, hạt ngay đơ, chỏng ngọn lên trời như " than thân trách phận". Chúng thấp hơn đầu gối, buộc chúng tôi cùng hàng ngang vừa ngồi vừa cắt . Những nhánh lúa nhẹ đến nỗi không gây được chút cảm giác nào trong lòng bàn tay ! Tôi nhớ hòai những buổi gặt lặng lẻ,- sự lặng lẻ- buồn bả,- chua cay. Chúng tôi im lìm làm việc, những động tác chán nản khó tả, dù không nói nhưng ai cũng mang tâm trạng giống nhau.
Quê nghèo làm gì có trâu bò ! hoàn cảnh bấy giờ trâu bò là cả một gia tài không ai dám mơ. Không trâu bò làm ruộng, mấy cha con chúng tôi chỉ nhờ vào cái cuốc bản thật to để cuốc mau hơn. Mỗi lát cuốc , tôi phải cắn răng , mím môi, cố sức lật cho đươc tảng đất lớn lẫn bùn sình. Sức người và những cái bừa "cải tiến !" chúng tôi đã bừa lại ruộng trước khi cấy lúa. Tôi và mấy đứa em vợ thay phiên nhau chòang những sợi dây thừng qua vai xong cùng nhau kéo những đường xẻ thẳng tắp bỏ đậu phụng mùa đất ẩm. Những lúc này tôi mới nhớ lại bài hát "quê nghèo" của Phạm Duy thời kháng Pháp và cảm thấy thấm thía những câu sau:
"Ruộng khô có những ông già rách vai
Cuốc đất bên đàn trẻ gầy
Có người bừa thay trâu cày..."
Nhưng trớ trêu thay, sự thật của bài hát này lại vận vào số phận chúng tôi không sai chút nào . Và tội nghiệp thay! đến nay thôn xóm đã có ăn, dư mặc thì hai đứa em vợ tôi nay đã ra "người thiên cổ "! Tôi thì ra tận xứ người , những đứa em ở lại thì đã nằm yên trên đồi hoang lộng gió , nhìn về biển khơi , nhìn lên núi Bể để thuơng cho những thân phận lầm than.
KHOAI CÁ BÙ CƠM
Tôi lại trở về chuyện xưa : chuyện của những vồng khoai sau mùa ruộng. Rơm rạ còn lại chịu lót làm phân cho mùa khoai đất ẩm. Hình như khoai sắn là những gì đã định phần cho số dân Động Đền còn ở lại như chúng tôi, để thấy rằng lúa cơm là những gì quý giá nhất ! và dầu có 'bong tay mỏi gối' cũng cắn răng san cho bằng cái hố bom to nhất xóm mới nghe ! Trời cũng an ủi cho số phận người dân ở gần biển, nhiều khoai thiếu gạo, nhờ những mớ cá 'tươi rói'- dễ kiếm , trong khi ruộng đồng thiếu thốn bạc màu.
S át bờ biển là những xóm nhà làm nghề biển. Họ ở cạnh nhau, nương vườn nhỏ hẹp. Mùa gió chướng, những ngày không đi biển, họ là những nông dân cần cù. Lúc này họ chịu khó khai phá từng mẫu rừng tràm bên bờ đại dương, biến chúng thành nương khoai xanh ngắt. Khoai Động đền ông Trời bù trừ cũng có tiếng ngon, vì trồng trên thứ đất pha cát, xen lẫn độ mặn của biển.
Mùa rảnh tôi ra biển phụ kéo lưới bờ với ngư dân . Hai toán người già có, trẻ có phụ nhau kéo lưới vào bờ . Thúng không ra xa nên chỉ giăng lưới rùng sát bờ kiếm cá nhỏ thôi . Tình làng nghĩa xóm người nông kẻ ngư ai cũng là lối xóm nhau cả. Mớ cá vụn kéo xong bà con chia nhau sòng phẳng không nề hà kẻ yếu người mạnh. Cứ buổi như thế tôi cũng kiếm được một bao cát cá cơm về cho mẹ tôi làm mắm.
NGÀY VUI CƠM MỚI
Thế là nhà vợ tôi cùng tôi đã thành công san cái hố bom. Hố bom đó dĩ nhiên không thể rộng thêm nhưng đất đai cả nhà tôi đổ vào càng lúc càng nhiều . Số phận và kiên trì đã thách đố nhau. Hình ảnh cái hố bom đó đã thực sự biến mất; miếng đất hoang đã hiện thành sào lúa đầu mùa được sức trĩu nhánh. Lúa vàng óng ánh no tròn đầy hạt hòa với niềm vui của ba vợ tôi cùng tôi -người rễ tương lai- cả hai đang đứng bên lề ruộng ngắm say sưa.
dhl gánh lúa về cho ông gia khi đi "làm rễ " , [Hình tượng trưng nhưng cảnh rất giống !]
Ngày CÚNG CƠM MỚI đến. Ba vợ tôi có lệ hay cúng cơm mới sau khi hoàn tất một vụ lúa dù được hay mất mùa. Mùa cúng cơm mới cái năm mà chúng tôi thu hoạch những gánh lúa đầu tiên từ hố bom nhà tôi vừa lấp nó vui vẻ và háo hức thật. Mẹ gia tôi tất tả ra chợ từ sớm, bà cũng vui lây với niềm vui trúng mùa của chồng con. Mâm cơm mới vừa trưa là đã xong để ba vợ tôi trước là khấn nguyện tạ ơn thổ thần đất đai sau đó cả nhà tôi sẽ cùng nhau liên hoan khi đã hoàn tất một mùa làm lụng cực nhọc.
Chiều rơi thoi thóp trên vài luống khoai
Hiu hắt tiếng bà mẹ cười
Vui vì nồi cơm ngô đầy ...
Làm sao chúng tôi không vui đươc khi từng giọt mồ hôi cùng bàn tay rát bỏng để kiếm ra hạt gạo. Trong niềm vui đơn sơ - bình dị đó, lòng tôi phát sinh niềm thông cảm cho nỗi cơ cực của người nông dân. Tôi mới nhận ra được giá trị của cái nghề chân lấm tay bùn , cảm thông sâu sắc nỗi khổ ở những nơi đất hẹp người đông cùng lúa ruộng bạc màu như Động Đền nơi tôi đã ở.
Những hạt gạo trắng ngần mới thay xong lớp vỏ lúa; chúng vừa rời đồng ruộng chỉ mấy hôm thôi. Giờ đây chúng biến thân thành từng chén cơm thơm ngát cho ngày CÚNG CƠM MỚI. Vừa liên hoan chén tạc chén thù với ba vợ, tôi vừa nhìn ra cánh đồng nhỏ hẹp đang trơ gốc rạ.
Trong niềm vui cơm mới, tôi sung sướng vì ngày cưới của vợ chồng tôi gần kề. Đồng cảm từ những hoàn cảnh nghèo nàn giống nhau, tôi bước vào làm rễ nhà vợ tôi không một điều kiện nào ngoài trừ 2 bàn tay trắng cùng một tấm lòng ngay thật.
... Bao giờ cho lúa được mùa luôn, lúa ơi
Để cho cô con gái không buồn vì gió Đông
Bao giờ cho lúa về đầy sân, hỡi em
Để cho anh trai tráng được gần người gái quệ...
Giữa cánh đồng là con đường đất duy nhất dẫn về LA GI, nơi phố thị cách Động ĐỀN không xa, vài ba con buôn đang gò lưng đạp xe trong mùa gió ngược. Mùa gió chướng đang đến, mảnh đất khô cằn này chẳng còn gì sinh thêm lợi tức. Ngoài biển người dân làm cá cũng chẳng hơn gì; sóng lớn bạc đầu, thuyền- thúng úp phơi trên cát, ít ai ra khơi.
Tôi uống thêm vài ba chung rượu vì muốn vui cho trọn vẹn một ngày - ngày VUI CƠM MỚI- vì hôm sau chuỗi thời gian thiếu thốn đang chờ.
(*) Bây giờ nền đất trên cái hố bom xưa kia là nhà em vợ tôi tên Trần thiên Danh ở , nhưng em vợ tôi đã ra ngừơi thiên cổ để lại mảnh đất thấm mồ hôi kia cho vọ góa con côi
Kỷ niệm ở đây tôi không thể nào quên được những năm sau 1980, thời gian tôi có mặt tại "XỨ ĐỘNG", cái tên của tay sáo có biệt danh là THÀNH TÍN . Anh cũng người gốc phường Đệ tứ tỉnh Quảng trị năm xưa .
Lúc độc thân tính tôi siêng năng chịu khó. Tôi không bao giờ bỏ qua bờ tranh bụi lách hoang nào cả, vì mong muốn kiếm thêm diện tích cho đám đất bạc màu trên rẫy "CHỒM CHỒM". Tôi còn nhớ một cây cầy cổ thụ to lớn, gỗ cứng ngắt, thiên hạ ai cũng chê, tôi cũng không bỏ sót. Đến khi hỏi vợ xong tôi đi phụ làm ruộng với ba vợ tôi cái tánh siêng năng cũng không giảm bớt mà lại còn tăng gấp bội.
Động Đền hồi này có đến 6 thôn , lại phải sống chen chúc với đám ruộng pha cát bạc màu nhỏ hẹp. Đất hẹp đến nổi đứng bên này nói vói qua bên kia vẫn rõ giọng. Hàng trăm gia đình phải cạnh tranh nhau từng tất ruộng, bờ be, và còn có khi mích lòng nhau từng miếng nước dẩn vào đám ruộng cỏn con từng nhà.
Thứ đất này chỉ tốt trong quá khứ vài mùa đầu khi dân QT mới di dân vào, tức khoảng sau năm 1973. Những vồng khoai củ to quá cở, chưa từng thấy, hay những bụi sắn củ lớn đến nỗi ít ai nhổ lên được ! Đó là chuyện hơn 15 năm trước khi tôi về, chuyện mà ai là người dân xứ Động cũng còn nhắc lại . Và người dân xứ Động có người phải từ giã quê hương nghèo khó này mà ra đi biền biệt. Họ đã vào tận Rạch giá, Bạc liêu nơi ruộng đồng 'cò bay thẳng cánh' hay chịu làm phu cao su tại những vùng đất đỏ LONG KHÁNH-BIÊN HÒA.
SAN LẤP HỐ BOM
Tôi thì bám vào những mét đất ruộng cằn cổi này ,'đồng cam cộng khổ' với những ngừơi còn ở lại. Làm sao quên được ngày tháng cần cù chịu khó ; ba vợ tôi, mấy đứa em vợ , và cả tôi ngày lại ngày san cả hố bom từ lâu biến thành cái hồ ở giữa đám ruộng. Cái hố bom là miếng đất hoang, chẳng ai có gan san lấp, thế mà cả nhà tôi dám làm ! (*)
Tính kiên trì cùng nhẫn nại là sức bật cho chúng tôi đủ ý chí san lấp hố bom mà bà con thôn xóm chưa ai nghĩ đến. Nỗi đau khi cả nhà cùng lê lết cắt từng nhánh lúa nhẹ bấc, mất mùa , chỉ còn vài hạt, vì đất chẳng còn gì cho cây lúa sinh sôi nảy nở. Lúa cắt không đủ bù giống! có nhà bỏ luôn không thèm cắt nữa ! Cánh đồng lổ đổ những đám lúa mất mùa , thiếu phân , thiếu nước. Những nhánh lúa lép xẹp, hạt ngay đơ, chỏng ngọn lên trời như " than thân trách phận". Chúng thấp hơn đầu gối, buộc chúng tôi cùng hàng ngang vừa ngồi vừa cắt . Những nhánh lúa nhẹ đến nỗi không gây được chút cảm giác nào trong lòng bàn tay ! Tôi nhớ hòai những buổi gặt lặng lẻ,- sự lặng lẻ- buồn bả,- chua cay. Chúng tôi im lìm làm việc, những động tác chán nản khó tả, dù không nói nhưng ai cũng mang tâm trạng giống nhau.
Quê nghèo làm gì có trâu bò ! hoàn cảnh bấy giờ trâu bò là cả một gia tài không ai dám mơ. Không trâu bò làm ruộng, mấy cha con chúng tôi chỉ nhờ vào cái cuốc bản thật to để cuốc mau hơn. Mỗi lát cuốc , tôi phải cắn răng , mím môi, cố sức lật cho đươc tảng đất lớn lẫn bùn sình. Sức người và những cái bừa "cải tiến !" chúng tôi đã bừa lại ruộng trước khi cấy lúa. Tôi và mấy đứa em vợ thay phiên nhau chòang những sợi dây thừng qua vai xong cùng nhau kéo những đường xẻ thẳng tắp bỏ đậu phụng mùa đất ẩm. Những lúc này tôi mới nhớ lại bài hát "quê nghèo" của Phạm Duy thời kháng Pháp và cảm thấy thấm thía những câu sau:
"Ruộng khô có những ông già rách vai
Cuốc đất bên đàn trẻ gầy
Có người bừa thay trâu cày..."
Nhưng trớ trêu thay, sự thật của bài hát này lại vận vào số phận chúng tôi không sai chút nào . Và tội nghiệp thay! đến nay thôn xóm đã có ăn, dư mặc thì hai đứa em vợ tôi nay đã ra "người thiên cổ "! Tôi thì ra tận xứ người , những đứa em ở lại thì đã nằm yên trên đồi hoang lộng gió , nhìn về biển khơi , nhìn lên núi Bể để thuơng cho những thân phận lầm than.
KHOAI CÁ BÙ CƠM
Tôi lại trở về chuyện xưa : chuyện của những vồng khoai sau mùa ruộng. Rơm rạ còn lại chịu lót làm phân cho mùa khoai đất ẩm. Hình như khoai sắn là những gì đã định phần cho số dân Động Đền còn ở lại như chúng tôi, để thấy rằng lúa cơm là những gì quý giá nhất ! và dầu có 'bong tay mỏi gối' cũng cắn răng san cho bằng cái hố bom to nhất xóm mới nghe ! Trời cũng an ủi cho số phận người dân ở gần biển, nhiều khoai thiếu gạo, nhờ những mớ cá 'tươi rói'- dễ kiếm , trong khi ruộng đồng thiếu thốn bạc màu.
S át bờ biển là những xóm nhà làm nghề biển. Họ ở cạnh nhau, nương vườn nhỏ hẹp. Mùa gió chướng, những ngày không đi biển, họ là những nông dân cần cù. Lúc này họ chịu khó khai phá từng mẫu rừng tràm bên bờ đại dương, biến chúng thành nương khoai xanh ngắt. Khoai Động đền ông Trời bù trừ cũng có tiếng ngon, vì trồng trên thứ đất pha cát, xen lẫn độ mặn của biển.
Mùa rảnh tôi ra biển phụ kéo lưới bờ với ngư dân . Hai toán người già có, trẻ có phụ nhau kéo lưới vào bờ . Thúng không ra xa nên chỉ giăng lưới rùng sát bờ kiếm cá nhỏ thôi . Tình làng nghĩa xóm người nông kẻ ngư ai cũng là lối xóm nhau cả. Mớ cá vụn kéo xong bà con chia nhau sòng phẳng không nề hà kẻ yếu người mạnh. Cứ buổi như thế tôi cũng kiếm được một bao cát cá cơm về cho mẹ tôi làm mắm.
NGÀY VUI CƠM MỚI
Thế là nhà vợ tôi cùng tôi đã thành công san cái hố bom. Hố bom đó dĩ nhiên không thể rộng thêm nhưng đất đai cả nhà tôi đổ vào càng lúc càng nhiều . Số phận và kiên trì đã thách đố nhau. Hình ảnh cái hố bom đó đã thực sự biến mất; miếng đất hoang đã hiện thành sào lúa đầu mùa được sức trĩu nhánh. Lúa vàng óng ánh no tròn đầy hạt hòa với niềm vui của ba vợ tôi cùng tôi -người rễ tương lai- cả hai đang đứng bên lề ruộng ngắm say sưa.
dhl gánh lúa về cho ông gia khi đi "làm rễ " , [Hình tượng trưng nhưng cảnh rất giống !]Ngày CÚNG CƠM MỚI đến. Ba vợ tôi có lệ hay cúng cơm mới sau khi hoàn tất một vụ lúa dù được hay mất mùa. Mùa cúng cơm mới cái năm mà chúng tôi thu hoạch những gánh lúa đầu tiên từ hố bom nhà tôi vừa lấp nó vui vẻ và háo hức thật. Mẹ gia tôi tất tả ra chợ từ sớm, bà cũng vui lây với niềm vui trúng mùa của chồng con. Mâm cơm mới vừa trưa là đã xong để ba vợ tôi trước là khấn nguyện tạ ơn thổ thần đất đai sau đó cả nhà tôi sẽ cùng nhau liên hoan khi đã hoàn tất một mùa làm lụng cực nhọc.
Chiều rơi thoi thóp trên vài luống khoai
Hiu hắt tiếng bà mẹ cười
Vui vì nồi cơm ngô đầy ...
Làm sao chúng tôi không vui đươc khi từng giọt mồ hôi cùng bàn tay rát bỏng để kiếm ra hạt gạo. Trong niềm vui đơn sơ - bình dị đó, lòng tôi phát sinh niềm thông cảm cho nỗi cơ cực của người nông dân. Tôi mới nhận ra được giá trị của cái nghề chân lấm tay bùn , cảm thông sâu sắc nỗi khổ ở những nơi đất hẹp người đông cùng lúa ruộng bạc màu như Động Đền nơi tôi đã ở.
Những hạt gạo trắng ngần mới thay xong lớp vỏ lúa; chúng vừa rời đồng ruộng chỉ mấy hôm thôi. Giờ đây chúng biến thân thành từng chén cơm thơm ngát cho ngày CÚNG CƠM MỚI. Vừa liên hoan chén tạc chén thù với ba vợ, tôi vừa nhìn ra cánh đồng nhỏ hẹp đang trơ gốc rạ.
Trong niềm vui cơm mới, tôi sung sướng vì ngày cưới của vợ chồng tôi gần kề. Đồng cảm từ những hoàn cảnh nghèo nàn giống nhau, tôi bước vào làm rễ nhà vợ tôi không một điều kiện nào ngoài trừ 2 bàn tay trắng cùng một tấm lòng ngay thật.
... Bao giờ cho lúa được mùa luôn, lúa ơi
Để cho cô con gái không buồn vì gió Đông
Bao giờ cho lúa về đầy sân, hỡi em
Để cho anh trai tráng được gần người gái quệ...
Giữa cánh đồng là con đường đất duy nhất dẫn về LA GI, nơi phố thị cách Động ĐỀN không xa, vài ba con buôn đang gò lưng đạp xe trong mùa gió ngược. Mùa gió chướng đang đến, mảnh đất khô cằn này chẳng còn gì sinh thêm lợi tức. Ngoài biển người dân làm cá cũng chẳng hơn gì; sóng lớn bạc đầu, thuyền- thúng úp phơi trên cát, ít ai ra khơi.
Tôi uống thêm vài ba chung rượu vì muốn vui cho trọn vẹn một ngày - ngày VUI CƠM MỚI- vì hôm sau chuỗi thời gian thiếu thốn đang chờ.
(*) Bây giờ nền đất trên cái hố bom xưa kia là nhà em vợ tôi tên Trần thiên Danh ở , nhưng em vợ tôi đã ra ngừơi thiên cổ để lại mảnh đất thấm mồ hôi kia cho vọ góa con côi
No comments:
Post a Comment